Τα παιδιά του Εμφυλίου
«Παιδομάζωμα», μια φρικτή λέξη από την περίοδο του οθωμανικού ζυγού έμελλε να στοιχειώσει ξανά, με χειρότερους όρους, την Ιστορία μας
ΣΕ ΤΡΕΙΣ ημέρες από σήμερα θα γιορτάσουμε μία ακόμη επέτειο του ιστορικού «Οχι». Ετσι παρέμεινε, με μία μόνο λέξη, στη συλλογική μας μνήμη η ηρωική αντίσταση του λαού μας στη σαρωτική επέλαση των δυνάμεων του Αξονα που αιματοκύλισε την Ευρώπη, στοιχίζοντας τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους. Επίσημα, το τέλος του πολέμου τοποθετείται τον Μάιο του 1945. Στη χώρα μας όμως η ειρήνη καθυστέρησε άλλα τέσσερα χρόνια. Ο ελληνικός Εμφύλιος που ξέσπασε αμέσως μετά οδήγησε τη χώρα στο χείλος της αβύσσου. Το αίμα που έρευσε και η φυγάδευση χιλιάδων ελλήνων, κυρίως νέων, στις χώρες του ανατολικού συνασπισμού στέρησαν τη χώρα από ένα δυναμικό κομμάτι του πληθυσμού της. Περίπου 60.000 ήταν....
.... οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού που μετά την ήττα τους κατέφυγαν στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και 25.000 τα παιδιά που μεταφέρθηκαν εκεί. Το γνωστό έκτοτε ως «παιδομάζωμα», μια φρικτή λέξη που είχε στοιχειώσει την εθνική μας μνήμη από την περίοδο του οθωμανικού ζυγού, αναβίωνε, με χειρότερους όρους αυτή τη φορά.
[Ελληνόπουλα στον καταυλισμό Charita Κatholica, κοντά στην πόλη Κάρλοβι Βάρι της Τσεχοσλοβακίας. «Της φωτογραφίας παρακαλώ όπως μη γίνη χρήσις» έγραφε από την Πράγα ο επιτετραμμένος της εκεί ελληνικής πρεσβείας Ανδρέας Παππάς (ΑΠ 1893, 1η Δεκεμβρίου 1948) ]
Ελληνόπουλα στον καταυλισμό Charita Κatholica, κοντά στην πόλη Κάρλοβι Βάρι της Τσεχοσλοβακίας. «Της φωτογραφίας παρακαλώ όπως μη γίνη χρήσις» έγραφε από την Πράγα ο επιτετραμμένος της εκεί ελληνικής πρεσβείας Ανδρέας Παππάς (ΑΠ 1893, 1η Δεκεμβρίου 1948)
Θέμα ταμπού στην ελληνική ιστοριογραφία, αφού η ανάμνηση και μόνο της τραυματικής εκείνης εμπειρίας προκαλεί βαθιά οδύνη, έχει ελάχιστα θιγεί συγκριτικά με άλλες όψεις της περιόδου του πολέμου τόσο από κύκλους ακαδημαϊκούς όσο και δημοσιογραφικούς. Πρόσφατα μόλις ξεκίνησε ένας διάλογος για τη δημόσια Ιστορία, την ιστορία εκείνη που ξεφεύγει από τα όρια της διδασκαλίας της μέσα σε ακαδημαϊκές αίθουσες και τολμά να διαλέγεται κρίσιμα πολιτικά και εθνικά ζητήματα, μύθους και ταμπού που συχνά θεωρούνται αναγκαίοι για την επούλωση πληγών, με στόχο την εσωτερική συνοχή της κοινωνίας. Κύλησε όμως πολύς χρόνος έκτοτε. Πολλά πράγματα άλλαξαν. Επήλθε εθνική συμφιλίωση. Με την πτώση της χούντας της 21ης Απριλίου θεωρητικά και πρακτικά έληξε η μακρά περίοδος της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Αλλά και στην Ευρώπη, όλα άλλαξαν μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Εκατομμύρια απόρρητοι φάκελοι των κρατικών υπηρεσιών των πρώην κομμουνιστικών κρατών βγήκαν στο φως, αλλάζοντας την εικόνα που είχαμε για το παρελθόν. Αποδείχτηκε, δηλαδή, ότι το παρελθόν δεν παραμένει αμετάβλητο, αλλά μπορεί και αυτό να αλλάζει με τα νέα ερωτήματα που θέτει, ή ερμηνείες που αναζητεί, η ίδια η κοινωνία. Η ζοφερή εκείνη περίοδος της Ιστορίας μας γράφτηκε με υπερβολές ή λάθη και από τις δύο πλευρές· και αυτό είναι κατανοητό ως ένα βαθμό, εφόσον αποσκοπούσε στην κατασκευή ενός λιγότερο προβληματικού εθνικού παρελθόντος. Ζητούμενο, πάντως, παραμένει η ψυχρή ανάγνωση των γεγονότων μέσα από τις ίδιες τις πηγές. Στο άρθρο αυτό, η ανάγνωση θα επιχειρηθεί μονομερώς, μέσα από τα επίσημα έγγραφα των διπλωματικών και προξενικών μας αρχών στο εξωτερικό. Είναι όμως σε κάθε περίπτωση, και παρά τη μονομέρειά της, η συγκεκριμένη έρευνα μια καλή αρχή.
Ούτε έναν, ούτε δύο ή δέκα, αλλά 85 φακέλους μόνο της Κεντρικής Υπηρεσίας- περιόδου 1948- 1952- εντόπισε με τη χρήση της λέξης-«κλειδί» «παιδομάζωμα» το πρόγραμμα ηλεκτρονικής διαχείρισης αρχείων που εφαρμόζει το ΥΠΕΞ. Δύσκολο να μεταφερθεί στον περιορισμένο χώρο ενός άρθρου ακόμα και η περιγραφή της ιστορικής πληροφόρησης των πολύτιμων σε περιεχόμενο ιστορικών φακέλων. Κάθε άνοιγμα ενός νέου φακέλου και μία έκπληξη: γράμματα με ακανόνιστο παιδικό χαρακτήρα ή ορθογραφικά λάθη παιδιών (αετόπουλα) που ζητούσαν από τον « πατέρα » Μάρκο (Βαφειάδη) να γυρίσουν στην Ελλάδα όταν ελευθερωθεί, σπαρακτικές αιτήσεις γονέων οι οποίοι αναζητούσαν τα παιδιά τους που είχαν μεταφερθεί «για ασφάλεια» έξω από τις ζώνες των εμφυλιακών συρράξεων. Διπλωματικές ενέργειες της χώρας, με προεξάρχοντες τους πρεσβευτές Κύρου και Δενδραμή, προς τον ΟΗΕ, αλλά και προς τις κυβερνήσεις των Συμμάχων για διαμεσο λάβησή τους στον Στάλιν, προκειμένου να δοθεί τέλος στη νέα μορφή που έπαιρνε η εθνική αιμορραγία της χώρας. Εντυπα, φωτογραφικό υλικό, ανταποκρίσεις από όλο τον κόσμο για την ημέρα πένθους της Ελλάδας, την 29η Δεκεμβρίου του 1949, που υπομνήστηκε ευλαβικά σε όλες τις πρωτεύουσες του γνωστού τότε ως «ελεύθερου κόσμου», κτλ.
Σύμφωνα με έκθεση του προέδρου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού προς τη Βαλκανική Επιτροπή που ερευνούσε τις συνοριακές τριβές της Ελλάδας με τους βόρειους γείτονές της, «...η εν ευρεία κλίμακι εκτέλεσις του αδικήματος της φυλοκτονίας ήρχισεν από των τελευταίων μηνών του 1947 και καθ΄ όλον το 1948 », αφορούσε δε « μικρούς Ελληνόπαιδας από ηλικίας 5 ετών και άνω ». Ο συνολικός αριθμός των παιδιών, σύμφωνα με στοιχεία της Ligue des Societes de la Croix Rouge, την 1η Δεκεμβρίου του 1948 ανήρχετο σε 24.696 και ήταν κατανεμημένος ως εξής: 2.000 σε στρατόπεδα της Αλβανίας, 2.650 στη Βουλγαρία, 3.000 στην Ουγγαρία, 3.801 στη Ρουμανία, 2.235 στην Τσεχοσλοβακία και 11.000 στη Γιουγκοσλαβία.
Στις 27 Νοεμβρίου του 1948, κατόπιν ενεργειών της ελληνικής κυβέρνησης, η Γ΄ Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ που συνεδρίασε στο Παρίσι αποφάσισε « όπως συστήση τον επαναπατρισμόν των εκτός των εστιών αυτών ευρισκομένων Ελληνοπαίδων εφ΄ όσον ήθελον ζητήση τούτο τα παιδία ταύτα, οι γονείς των, ή τούτων μη υπαρχόντων,οι πλησιέστεροι συγγενείς
[«Τα ελληνόπουλα στις Λαϊκές Δημοκρατίες». Εκδοση της Επιτροπής Βοηθείας Ελληνοπαίδων, που εξεδόθη, το 1948 στο Παρίσι, με πλούσιο φωτογραφικό περιεχόμενο (ΑΠ 1227, πρεσβευτής Α. Κύρου από Ηνωμένα Εθνη, 12 Νοεμβρίου 1948) ]
«Τα ελληνόπουλα στις Λαϊκές Δημοκρατίες». Εκδοση της Επιτροπής Βοηθείας Ελληνοπαίδων, που εξεδόθη, το 1948 στο Παρίσι, με πλούσιο φωτογραφικό περιεχόμενο (ΑΠ 1227, πρεσβευτής Α. Κύρου από Ηνωμένα Εθνη, 12 Νοεμβρίου 1948)
των ». Η επιμέλεια για την επίτευξη του συγκεκριμένου σκοπού και της αποκαταστάσεως της επαφής μεταξύ της Ελλάδας και των «δορυφόρων κρατών της» ανετέθη από τον ΟΗΕ στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό (ΙCRC) και στην προαναφερθείσα Ενωση (Ligue) των Εθνικών Ερυθρών Σταυρών. Πράγματι, αντιπρόσωποι των δύο αυτών διεθνών οργανώσεων επισκέφθηκαν την Ελλάδα, αλλά δεν έγιναν αρχικά δεκτοί από κανένα κομμουνιστικό κράτος. Μόνο η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Τσεχοσλοβακία φάνηκαν πρόθυμες, μετά μικρή παρέλευση χρόνου, να επιτρέψουν την είσοδο στο έδαφός τους στους ξένους εκπροσώπους, αλλά και αυτών η θέληση ερμηνεύτηκε ως « πολιτικός ελιγμός, αποβλέπων εις την επ΄ αόριστον παρέλκυσιν του τόσου τραγικού δια την Ελλάδα,τα παιδιά και τους γονείς τους ζητήματος ». Στο μεταξύ, μία μετά την άλλη έφθαναν οι εκθέσεις των πρεσβειών μας για τον τρόπο διαβίωσης των παιδιών στα στρατόπεδα- όπως περιήρχοντο από αυτόπτες μάρτυρες που τύχαινε να έχουν για κάποιο λόγο επαφή με τα παιδιά αυτά. Ολες οι εκθέσεις πάντως έκαναν λίγο ως πολύ λόγο για καλές σχετικά συνθήκες υγιεινής και διαίτησης των παιδιών, που τελούσαν πάντοτε υπό ιατρική επίβλεψη και παρακολουθούσαν κανονικά τα μαθήματά τους σε τάξεις της ηλικίας τους, ή οι μεγαλύτεροι σε επαγγελματικές τεχνικές σχολές. «Τα παιδιά μας ζουν ευτυχισμένα στις Λαϊκές Δημοκρατίες» ήταν ο τίτλος τετρασέλιδης ανακοίνωσης του υπουργού Παιδείας της Κυβέρνησης του Βουνού, καθηγητή-ιατρού Πέτρου Κόκκαλη (ΑΠ 1/4/56/511/217), όπως παρουσιάζεται σε οικείο φάκελο του έτους 1949. Καλύτερες, πάντως, ήσαν οι συνθήκες στα στρατόπεδα της Ουγγαρίας. Σε σημείωμα του διοικητικού υπαλλήλου Γ. Βενετσιάνου από τη Βουδαπέστη, που διαβίβαζε ο επιτετραμμένος Α. Ι. Παππάς από την Πράγα (ΑΠ 426, 15 Μαρτίου του 1949) και περιέγραφε τις πράγματι καλές συνθήκες διαβιώσεως των εκεί συγκεντρωθέντων Ελληνοπαίδων αναφέρει σχετικά: «...τελευταίως εβελτιώθη ο ιματισμός των παρασχεθέντος εις έκαστον παιδίον ενός επανωφορίου και μιας καινουργής ενδυμασίας. Ωστόσο δεν εξέλιπεν από τα ατυχή ταύτα παιδία η ζωηρά νοσταλγία της πατρίδος και ο πόθος επιστροφής εις αυτήν, εκδηλούμενος εκάστοτε διαφοροτρόπως όπως π.χ. απόκρυψις της χορηγηθείσης καινουργής ενδυμασίας, ίνα μη καταστραφή εδώ και την μεταφέρουν καινουργή όταν επιστρέψουν στην Ελλάδα...».
Θα ακολουθήσουν δύο ακόμα αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, το 1949 και το 1950. Ωστόσο, οι αιτήσεις γονέων ή συγγενών προς τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό θα φθάσουν μόλις τις 6.000, « αριθμός δυσαναλόγως μικρός σχετικώς με τον συνολικόν αριθμόν απαχθέντων παιδιών » (πρεσβευτής Φ. Φίλων από Βέρνη, ΑΠ 43621, 12 Αυγ. του 1949). Ανάμεσα σε αυτές και 15 μουσουλμάνων από την περιοχή Διδυμοτείχου. Ως αιτία σε άλλο σημείωμα αναφερόταν ο αναλφαβητισμός και οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στη χώρα και εμπόδιζαν την ενημέρωση των πολιτών.
Πλην του ΟΗΕ, το θέμα θα λάβει, όπως αναμενόταν άλλωστε, εξαιρετικές διαστάσεις στον Τύπο, θα προκαλέσει το ενδιαφέρον του Πάπα, ο οποίος θ΄ αποστείλει σχετική επιστολή-έκκληση στον αμερικανό ΥΠΕΞ Ατσεσον και θ΄ αποτελέσει αντικείμενο οξύτατης συζήτησης στο βρετανικό Κοινοβούλιο. Ψηφίσματα θα εκδοθούν από πλήθος οργανώσεων εντός και εκτός Ελλάδος και η 29η Δεκεμβρίου του 1949 θα τιμηθεί ως ημέρα πένθους για την Ελλάδα διεθνώς. Η φράση του ηγέτη της νίκης των Συμμάχων Γουίνστον Τσόρτσιλ « πολέμησαν γενναία, πολέμησαν ωραίοι ως Ελληνες » αφορούσε όλους εκείνους τους ήρωες που αγωνίστηκαν για μια ανεξάρτητη και ελεύθερη πατρίδα. Η τραγωδία που ακολούθησε ήταν ό,τι πιο άδικο άξιζε όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για τον τόπο μας.
Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2012
Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012
ΕΘΝΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 18 ΑΙΩΝΑ
Απόσπασμα από το βιβλίο "Μακεδονία και Τουρκία" του Κ. Βακαλόπουλου.
Σημαντική απήχηση στον μακεδονικό χώρο είχαν κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα τα μεγάλα πολεμικά γεγονότα, που προκλήθηκαν από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768- 1774. Με την έκρηξη του πολέμου αυτού εντάθηκε η αναταραχή στην ηπειρωτική Μακεδονία και στη Θάσο, η οποία μαστιζόταν από τις πολυάριθμες πειρατικές επιδρομές.
Ρωσικά πλοία έφτασαν τον Αύγουστο του 1770 στη Θάσο, για να προμηθευθούν την απαραίτητη ξυλεία. Πυρετώδεις προετοιμασίες διαδραματίζονται στα 1768 στο Μοναστήρι με την πρωτοβουλία του μπεηλέρμπεη της Ρούμελης, ενώ σε άλλες πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας οι ντόπιοι μπέηδες διατάζονται να στρατολογήσουν πεζούς και ιππείς. Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος προκαλεί γενική αναστάτωση στη Μακεδονία, πολλαπλασιάζει τις αυθαιρεσίες και τις καταπιέσεις των τουρκικών διοικήσεων σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών και διογκώνει επικίνδυνα τη ληστρική δραστηριότητα των Τούρκων λιποτακτών. Στο βορειοδυτικό μακεδονικό χώρο τα αλβανικά στρατιωτικά σώματα και οι ληστρικές ομάδες δημιουργούν εφιαλτική ατμόσφαιρα και αναγκάζουν τις χριστιανικές κοινότητες και τους εκπροσώπους τους να ζητήσουν την προστασία των ισχυρών μπέηδων με αντάλλαγμα την καταβολή σημαντικών χρηματικών ποσών.
Στα 1769 προσδιορίζεται χρονικά και η καταστροφή της Μοσχόπολης από τις αλβανικές επιδρομές. Οι κάτοικοι της Μοσχόπολης διασκορπίστηκαν στην Κοριτσά, στα Ιωάννινα, στο Δελβινάκι, στα Αμπελάκια, στο Μοναστήρι, στο Κρούσοβο, στην Αχρίδα, στην Βουδαπέστη, στη Βιέννη, στην Κλεισούρα και σε άλλα αστικά κέντρα. Ανάλογη τύχη είχαν και τα βλαχόφωνα χωριά της περιοχής του Γράμμου, Νίτσα, Νικολίτσα, Λινοτόπι και Βίρτιανικ. Ενεργή υπήρξε η συμμετοχή των Ελλήνων της Μακεδονίας στο πλευρό του υπόλοιπου υπόδουλου ελληνισμού και των Ρώσων κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου.
Μάλιστα ο Γεώργιος Παπαζώλης από τη Σιάτιστα, λοχαγός της αυτοκρατορικής φρουράς της Αικατερίνης Β ' της Ρωσίας, είχε πετύχει να προσελκύσει την προσοχή των αδελφών Ορλώφ και να σταλεί στην Ελλάδα, για να καλλιεργήσει το επαναστατικό κίνημα του 70. Η συμβολή του Παπαζώλη στην έκρηξη της εξέγερσης του 1770 υπήρξε καθοριστική. Ήδη από το 1765 βρίσκεται στην Ακαρνανία και μυεί αρματολούς και προκρίτους. Στα 1766 γίνεται δεκτός στην Πελοπόννησο με ενθουσιασμό παρά την επιφυλακτική στάση των Μανιατών. Στην Καλαμάτα, στον πύργο του πλουσιότερου γαιοκτήμονα της Πελοποννήσου, του Παναγιώτη Μπενάκη, ο Παπαζώλης ενθουσίασε κυριολεκτικά τους προύχοντες και τους κληρικούς και πέτυχε ν’ αποσπάσει την υπόσχεση του Μπενάκη για τη συμμετοχή των Ελλήνων οπλαρχηγών στην Επανάσταση.
Στην εξέγερση του 1770 πήραν μέρος ο γερο Ζιάκας των Γρεβενών και οι Θεσσαλομακεδόνες Ζήδρος και Λάζος του Ολύμπου και ο Μπλαχάβας των Χασίων, οι οποίοι εξουσίαζαν μεγάλα γεωγραφικά τμήματα του μακεδονικού χώρου. Μετά το 1770 σημαντική δράση ανάλαβε στις περιοχές Ολύμπου και Γρεβενών ο κλέφτης Δημ. Τότσκας και οι 3 γιοί του Κυριάκος, Στέργιος και Βαρκής με τους οπαδούς τους. Η Μακεδονία, μετά το τέλος του ρωσοτουρκικού πολέμου του 1774, παρουσιάζει όψη αναρχούμενης επαρχίας λόγω των αλλεπάλληλων επιδρομών των Αλβανών μισθοφόρων, που είχαν κατεβεί στην Πελοπόννησο, για να καταστείλουν την ελληνική επανάσταση.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε από τις αλληλομαχίες των μπέηδων της Κεντρικής Μακεδονίας, οι οποίες προκαλούσαν μεγάλη φθορά σε έμψυχο υλικό σε βάρος των χριστιανικών πληθυσμών. Η αναταραχή και η αρβανιτοκρατία που επικρατούν την εποχή αυτή στον μακεδονικό χώρο, διόγκωσαν το ρεύμα προς την εξωμοσία και υποχρέωσαν πολλούς κατοίκους των χωριών της Δυτικής Μακεδονίας, των Βαλαάδων, να εξισλαμιστούν. Οι κάτοικοι των Βαλαάδων εντοπίζονταν στη Νοτιοδυτική Μακεδονία και κυρίως στους καζάδες Ανασελίτσας, Γρεβενών και Ελασσόνας. Το φαινόμενο των εξισλαμισμών των ελληνικών πληθυσμών έγινε ακόμη εντονότερο κατά την περίοδο της αρβανιτοκρατίας, όταν η κυριαρχία του Αλή πασά είχε επεκταθεί στην Ήπειρο, στη Δυτική Μακεδονία και στη Θεσσαλία.
Σημαντική απήχηση στον μακεδονικό χώρο είχαν κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα τα μεγάλα πολεμικά γεγονότα, που προκλήθηκαν από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768- 1774. Με την έκρηξη του πολέμου αυτού εντάθηκε η αναταραχή στην ηπειρωτική Μακεδονία και στη Θάσο, η οποία μαστιζόταν από τις πολυάριθμες πειρατικές επιδρομές.
Ρωσικά πλοία έφτασαν τον Αύγουστο του 1770 στη Θάσο, για να προμηθευθούν την απαραίτητη ξυλεία. Πυρετώδεις προετοιμασίες διαδραματίζονται στα 1768 στο Μοναστήρι με την πρωτοβουλία του μπεηλέρμπεη της Ρούμελης, ενώ σε άλλες πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας οι ντόπιοι μπέηδες διατάζονται να στρατολογήσουν πεζούς και ιππείς. Ο ρωσοτουρκικός πόλεμος προκαλεί γενική αναστάτωση στη Μακεδονία, πολλαπλασιάζει τις αυθαιρεσίες και τις καταπιέσεις των τουρκικών διοικήσεων σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών και διογκώνει επικίνδυνα τη ληστρική δραστηριότητα των Τούρκων λιποτακτών. Στο βορειοδυτικό μακεδονικό χώρο τα αλβανικά στρατιωτικά σώματα και οι ληστρικές ομάδες δημιουργούν εφιαλτική ατμόσφαιρα και αναγκάζουν τις χριστιανικές κοινότητες και τους εκπροσώπους τους να ζητήσουν την προστασία των ισχυρών μπέηδων με αντάλλαγμα την καταβολή σημαντικών χρηματικών ποσών.
Στα 1769 προσδιορίζεται χρονικά και η καταστροφή της Μοσχόπολης από τις αλβανικές επιδρομές. Οι κάτοικοι της Μοσχόπολης διασκορπίστηκαν στην Κοριτσά, στα Ιωάννινα, στο Δελβινάκι, στα Αμπελάκια, στο Μοναστήρι, στο Κρούσοβο, στην Αχρίδα, στην Βουδαπέστη, στη Βιέννη, στην Κλεισούρα και σε άλλα αστικά κέντρα. Ανάλογη τύχη είχαν και τα βλαχόφωνα χωριά της περιοχής του Γράμμου, Νίτσα, Νικολίτσα, Λινοτόπι και Βίρτιανικ. Ενεργή υπήρξε η συμμετοχή των Ελλήνων της Μακεδονίας στο πλευρό του υπόλοιπου υπόδουλου ελληνισμού και των Ρώσων κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου.
Μάλιστα ο Γεώργιος Παπαζώλης από τη Σιάτιστα, λοχαγός της αυτοκρατορικής φρουράς της Αικατερίνης Β ' της Ρωσίας, είχε πετύχει να προσελκύσει την προσοχή των αδελφών Ορλώφ και να σταλεί στην Ελλάδα, για να καλλιεργήσει το επαναστατικό κίνημα του 70. Η συμβολή του Παπαζώλη στην έκρηξη της εξέγερσης του 1770 υπήρξε καθοριστική. Ήδη από το 1765 βρίσκεται στην Ακαρνανία και μυεί αρματολούς και προκρίτους. Στα 1766 γίνεται δεκτός στην Πελοπόννησο με ενθουσιασμό παρά την επιφυλακτική στάση των Μανιατών. Στην Καλαμάτα, στον πύργο του πλουσιότερου γαιοκτήμονα της Πελοποννήσου, του Παναγιώτη Μπενάκη, ο Παπαζώλης ενθουσίασε κυριολεκτικά τους προύχοντες και τους κληρικούς και πέτυχε ν’ αποσπάσει την υπόσχεση του Μπενάκη για τη συμμετοχή των Ελλήνων οπλαρχηγών στην Επανάσταση.
Στην εξέγερση του 1770 πήραν μέρος ο γερο Ζιάκας των Γρεβενών και οι Θεσσαλομακεδόνες Ζήδρος και Λάζος του Ολύμπου και ο Μπλαχάβας των Χασίων, οι οποίοι εξουσίαζαν μεγάλα γεωγραφικά τμήματα του μακεδονικού χώρου. Μετά το 1770 σημαντική δράση ανάλαβε στις περιοχές Ολύμπου και Γρεβενών ο κλέφτης Δημ. Τότσκας και οι 3 γιοί του Κυριάκος, Στέργιος και Βαρκής με τους οπαδούς τους. Η Μακεδονία, μετά το τέλος του ρωσοτουρκικού πολέμου του 1774, παρουσιάζει όψη αναρχούμενης επαρχίας λόγω των αλλεπάλληλων επιδρομών των Αλβανών μισθοφόρων, που είχαν κατεβεί στην Πελοπόννησο, για να καταστείλουν την ελληνική επανάσταση.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε από τις αλληλομαχίες των μπέηδων της Κεντρικής Μακεδονίας, οι οποίες προκαλούσαν μεγάλη φθορά σε έμψυχο υλικό σε βάρος των χριστιανικών πληθυσμών. Η αναταραχή και η αρβανιτοκρατία που επικρατούν την εποχή αυτή στον μακεδονικό χώρο, διόγκωσαν το ρεύμα προς την εξωμοσία και υποχρέωσαν πολλούς κατοίκους των χωριών της Δυτικής Μακεδονίας, των Βαλαάδων, να εξισλαμιστούν. Οι κάτοικοι των Βαλαάδων εντοπίζονταν στη Νοτιοδυτική Μακεδονία και κυρίως στους καζάδες Ανασελίτσας, Γρεβενών και Ελασσόνας. Το φαινόμενο των εξισλαμισμών των ελληνικών πληθυσμών έγινε ακόμη εντονότερο κατά την περίοδο της αρβανιτοκρατίας, όταν η κυριαρχία του Αλή πασά είχε επεκταθεί στην Ήπειρο, στη Δυτική Μακεδονία και στη Θεσσαλία.
Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012
ΣΚΟΠΙΑ-ΑΠΟΦΑΣΗ ΧΑΓΗΣ
Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τα Σκόπια: Επισκόπηση και Παρατηρήσεις, θ΄ (τελευταίο) μέρος
Επίλογος - Καταληκτικά σχόλια
Η επισκόπηση της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στην προσφυγή των Σκοπίων μας επιτρέπει να καταλήξουμε σε ορισμένα συμπεράσματα αναφορικά με την τακτική της ελληνικής αντιπροσωπείας και την διαχρονική στάση των Ελληνικών Κυβερνήσεων απέναντι στο ζήτημα της ονομασίας του γειτονικού κράτους.
Αναφορικά με την παρουσία της ελληνικής πλευράς στη Χάγη, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι, υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες η ελληνική αντιπροσωπεία είτε προτίμησε να τοποθετηθεί αργότερα επί κάποιων ζητημάτων, είτε διαφοροποίησε την τακτική την οποία ακολούθησε κατά την διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Αναφορικά με την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου, στα προκαταρκτικά στάδια, πριν τις δημόσιες συνεδριάσεις, η ελληνική πλευρά σε επιστολή της προς το Διεθνές Δικαστήριο ισχυρίστηκε πως κατά τη γνώμη της, το Διεθνές Δικαστήριο δεν είχε αρμοδιότητα επί της προσφυγής των Σκοπίων, αλλά αντί να καταθέσει προκαταρκτικές αντιρρήσεις σύμφωνα με τον Κανονισμό του Διεθνούς Δικαστηρίου, εξέτασε μαζί, σε μεταγενέστερο στάδιο, τα ζητήματα τόσο για την αναρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου όσο και για την ουσία της προσφυγής. Αποτελεί ερώτημα κατά πόσο αυτή η στάση υπονόμευσε τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς περί αναρμοδιότητας του Δικαστηρίου, όταν δεν εξέφρασε τις αμφιβολίες τις στο προκαταρκτικό στάδιο.
Σε σχέση με το άρθρο 22 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η ελληνική πλευρά άλλαξε την αρχική της τοποθέτηση. Στο άρθρο 22 γίνεται αναφορά ότι η Ενδιάμεση Συμφωνία δεν στρέφεται εναντίον κανενός και ότι δεν παραβιάζει υπάρχοντα δικαιώματα των δύο μερών μέσω διμερών ή πολυμερών συμφωνιών σε ισχύ. Σύμφωνα με την ερμηνεία της ελληνικής πλευράς, οι υποχρεώσεις των δύο μερών –Ελλάδος και Σκοπίων- από διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες θεωρούνται υπέρτερες σε σχέση με τις υποχρεώσεις των δύο μερών όπως αυτές απορρέουν από την Ενδιάμεση Συμφωνία. Η ελληνική πλευρά σταδιακά άλλαξε τακτική και τελικά χρησιμοποίησε τους ισχυρισμούς της για το άρθρο 22 όχι για την αρμοδιότητα ή μη του Δικαστηρίου, αλλά για την ουσία της προσφυγής, δηλαδή αν ή Ελληνική Κυβέρνηση όντως παραβίασε το άρθρο11 παρ. 1 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Η ελληνική αντιπροσωπεία έκανε χρήση του άρθρου 10 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, το οποίο παρέχει το δικαίωμα σε ένα κράτος μέλος να συναινεί (ή όχι) στην ένταξη ενός κράτους στο ΝΑΤΟ, και να συμμετέχει ενεργά σε συζητήσεις για θέματα τα οποία αφορούν την Ατλαντική Συμμαχία. Σε μια δεύτερη διαφοροποίηση, για το άρθρο 22,η ελληνική αντιπροσωπεία σταδιακά περιόρισε την ερμηνεία της αναφορικά με το άρθρο 22, δηλώνοντας ότι έχει δικαίωμα να φέρει αντιρρήσεις στην ένταξη ενός κράτους στο ΝΑΤΟ, μόνο στην περίπτωση κατά την οποία οι κανονισμοί και τα κριτήρια του οργανισμού απαιτούν/επιβάλλουν την αντίρρηση υπό το φως των συνθηκών της κάθε αίτησης ένταξης.
Αναφορικά με την παρεμπόδιση της ένταξης των Σκοπίων, η ελληνική πλευρά υποστήριξε ότι δεν παρεμπόδισε την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ· εναλλακτικά, υποστηρίχθηκε η άποψη ότι η αντίδραση στην ένταξη των Σκοπίων καλύπτεται από το ίδιο το άρθρο 11 παρ. 1, υπό την έννοια ότι τα Σκόπια θα αναφέρονταν εντός ενός διεθνούς οργανισμού διαφορετικά από την προσωρινή τους ονομασία (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας). Τέλος, υποστηρίχθηκε ότι η παρεμπόδιση των Αθηνών στην ένταξη των Σκοπίων δεν θα ερχόταν σε αντίθεση με τη Ενδιάμεση Συμφωνία λόγω του άρθρου 22.
Παράλληλα, για να δικαιολογηθεί η παρεμπόδιση έγινε χρήση της αρχής exceptio non adimplenti contractus, της ‘απάντησης’ σε ουσιώδη παράβαση, και των αντίμετρων. Πιο συγκεκριμένα, η ελληνική πλευρά ισχυρίστηκε ότι όποια αμέλεια αναφορικά με τις υποχρεώσεις τις στο πλαίσιο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, δικαιολογείται από το γεγονός της ουσιώδους παράβασης της συνθήκης ( άρθρα 5,6,7 και11) εκ μέρους των Σκοπίων. Η ελληνική αντιπροσωπεία, αρχικά, τόνισε το Δικαστήριο, δεν ισχυριζόταν ότι ήθελε να προβεί σε ολική ή μερική αναστολή της εφαρμογής της Ενδιάμεσης Συμφωνίας σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών, αλλά αργότερα υιοθέτησε τη θέση ότι η μερική αναστολή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας δικαιολογείται από το άρθρο 60 της Σύμβασης της Βιέννης. Τέλος σε σχέση με τα αντίμετρα, αρχικά η ελληνική αντιπροσωπεία δήλωσε ότι δεν θεωρεί πως η όποια άρνηση της στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ στοιχειοθετείται ως αντίμετρα. Αργότερα, όμως, δήλωσε πως οι υποτιθέμενες αντιρρήσεις θα εκπλήρωναν τους όρους για να χαρακτηριστούν αντίμετρα.
Μια άλλη παρατήρηση, η οποία μπορεί να γίνει αναφορικά με τα επιχειρήματα τα οποία χρησιμοποίησε η ελληνική πλευρά για να στοιχειοθετήσει τις αντιρρήσεις της στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, είναι ότι δεν υπήρξε αναφορά, παρά έμμεση και χλιαρή, για τη μη εκπλήρωση κριτηρίων των Σκοπίων για είσοδο στο ΝΑΤΟ. Απεναντίας η ελληνική πλευρά παρουσίασε ως κύριο λόγο της μη ένταξης των Σκοπίων την ανυπαρξία λύσης στο ζήτημα της ονομασίας. Το Δικαστήριο αναφέρει, στην παράγραφο 81 της απόφασης, πως κατά την διάρκεια και μετά από την σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η ελληνική κυβέρνηση κατέστησε σαφές ότι το αποφασιστικό κριτήριο για την Ελλάδα ήταν η επίλυση της διαφοράς του ονόματος. Επιπροσθέτως, στην απόφαση γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι αφού η Ελλάς δεν συσχέτισε την αντίρρηση της στη Σύνοδο Κορυφής με λόγους άλλους από την διαφορά του ονόματος, τότε το Δικαστήριο δεν χρειάζεται να αποφασίσει αν η Ελληνική Δημοκρατία έχει το δικαίωμα να εκφράσει αντιρρήσεις στην είσοδο των Σκοπίων σε ένα διεθνή οργανισμό εξαιτίας αυτών των άλλων λόγων. Με λίγα λόγια, από την στιγμή κατά την οποία η Ελλάδα δήλωσε ότι ο πιο σημαντικός λόγος για την αντίρρηση της στη Σύνοδο Κορυφής ήταν η διαφορά του ονόματος και όχι η μη εκπλήρωση βασικών κριτηρίων εισδοχής στο ΝΑΤΟ από τα Σκόπια καθώς και την εύθραυστη εσωτερική κατάσταση του γειτονικού κρατιδίου, τότε το Δικαστήριο δεν ασχολήθηκε με αυτό το ζήτημα. Κατά την άποψη του γράφοντος, η αναφορά στην ολοένα και πιο δύσκολη συμβίωση Σλάβων και Αλβανών και η συνεχιζόμενη αυταρχική διακυβέρνηση από τον κ. Γκρουέφσκι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να καταδείξουν την ακαταλληλότητα και ανωριμότητα των Σκοπίων να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και να αποτελέσουν έναν αξιόπιστο εταίρο. Φυσικά, από την στιγμή κατά την οποία στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ αλλά και πριν ή μετά από αυτήν, δεν υπήρχαν, συνεχείς τουλάχιστον, επίσημες τοποθετήσεις των ελληνικών κυβερνήσεων για την ακαταλληλότητα των Σκοπίων για ένταξη στην Ατλαντική Συμμαχία, οι όποιες αιτιάσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας πάνω σε αυτή τη βάση θα ήταν αδύναμες.
Δομικές αδυναμίες της Ενδιάμεσης Συμφωνίας
Πέρα από την τακτική την οποία ακολούθησε η ελληνική πλευρά στη Χάγη, και τις όποιες εναλλακτικές επιλογές μπορούσαν να υιοθετηθούν, είναι αναντίρρητο το γεγονός ότι το κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995 περιείχε αρκετές πρόνοιες, οι οποίες όχι μόνο κατέστησαν δυσκολότερο το έργο της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Χάγη, αλλά κρατούν όμηρο την ελληνική εξωτερική πολιτική από το 1995 και μετά.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η διάταξη του πρώτου άρθρου της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Στο άρθρο 1 παρ. 1 της συμφωνίας αναφέρεται ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει τα Σκόπια ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος και πως θα αναφέρεται στα Σκόπια με το προσωρινό όνομα (ΠΓΔΜ). Δεν υπάρχει, όμως, καμία αναφορά, η οποία να υποχρεώνει τα Σκόπια να χρησιμοποιούν αυτό το όνομα στις συναλλαγές τους με την Ελλάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με το Υπόμνημα Πρακτικών Μέτρων, το οποίο συνομολογήθηκε μεταξύ των δύο κρατών την ίδια περίοδο με την Ενδιάμεση Συμφωνία, αναγνωρίζεται η δυνατότητα των Σκοπίων να χρησιμοποιούν τον όρο ‘Δημοκρατία της Μακεδονίας’ στις επαφές τους με την Ελλάδα. Άρα, από την πρώτη στιγμή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η Ελλάδα δεν επέμεινε από τα Σκόπια να απόσχουν από την χρήση τους ως άνω όρου. Αν κάποιος δεν πιστεύει στην σημασία του ονόματος Μακεδονία, τότε δεν υπάρχει λόγος να διαπραγματεύεται και για αυτό…
Μια άλλη περίπτωση είναι η διάταξη του άρθρου 11 παρ. 1, διάταξη η οποία επιβάλλει μεν στους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους τα Σκόπια είναι μέλος, να αναφέρονται στο γειτονικό κράτος με το προσωρινό όνομα ( ΠΓΔΜ) αλλά επιτρέπει στα Σκόπια να χρησιμοποιούν τον όρο ‘Δημοκρατία της Μακεδονίας’ εντός των διεθνών αυτών οργανισμών. Η τότε ελληνική κυβέρνηση ( 1995) θα μπορούσε να επιτύχει την υποχρέωση των Σκοπίων, να χρησιμοποιούν το προσωρινό και όχι το συνταγματικό τους όνομα, στους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους γίνονται μέλος, με την ανοχή της Ελλάδος. Επιπροσθέτως, όπως σημειώνεται και στην απόφαση ( παράγραφος 96), αν και ήταν γνωστή πριν την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η πρακτική των Σκοπίων να κάνουν χρήση του όρου ‘Δημοκρατία της Μακεδονίας’ εντός των Ηνωμένων Εθνών, εν τούτοις, στο άρθρο 11 παρ. 1 δεν υπάρχει φράση η οποία να υποχρεώνει τα Σκόπια να αλλάξουν στάση. Εάν τα δύο μέρη, ήθελαν να καταγράψουν την ανάγκη αλλαγής συμπεριφοράς των Σκοπίων αναφορικά με την χρήση του συνταγματικού τους ονόματος (μετά από απαίτηση της Ελλάδος), θα το είχαν συμπεριλάβει με σαφή τρόπο στην Ενδιάμεση Συμφωνία κατ’ αναλογίαν των άρθρων 6 και 7. Προφανώς, η τότε ελληνική κυβέρνηση δεν επιθυμούσε αλλαγή της συμπεριφοράς των Σκοπίων, και αν το επιθυμούσε δεν επέμεινε σε αυτό…
Ένα τελευταίο παράδειγμα αποτελεί η τρίτη παράγραφο του άρθρου 7 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Το Δικαστήριο σημείωσε πως σε αντίθεση με τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 7 (το οποίο ρητώς απαγόρευε στα Σκόπια τη χρήση του Ήλιου της Βεργίνας ως σημαία), το κείμενο της τρίτης παραγράφου του ιδίου άρθρου δεν περιέχει ρητή απαγόρευση των συμβαλλομένων μερών -των Σκοπίων στη συγκεκριμένη περίπτωση- να χρησιμοποιούν τα σύμβολα, όπως αυτά περιγράφονται στο κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας (σύμβολα τα οποία αποτελούν τμήμα της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των συμβαλλομένων μερών). Το Δικαστήριο υιοθέτησε την άποψη πως η συγκεκριμένη διάταξη, καθορίζει μια διαδικασία γι τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα συμβαλλόμενο μέρος θεωρεί ότι το άλλο μέρος κάνει χρήση των ιστορικών και πολιτιστικών του συμβόλων. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο θεώρησε πως η χρήση συγκεκριμένων συμβόλων ή η ονοματοθεσία του αεροδρομίου δεν συνιστούν παραβίαση του άρθρου 7 παρ. 3.
Το κείμενο του άρθρου 7 παρ. 3, δεν περιέχει ρητή απαγόρευση χρήσης ιστορικών συμβόλων ενός συμβαλλόμενου μέρους από το άλλο. Η μη συμπερίληψη απαγόρευσης χρήσης των συμβόλων του άλλου συμβαλλόμενου μέρους αποτέλεσε ασυγχώρητο λάθος της τότε ελληνικής κυβέρνησης διότι παρείχε απόλυτη ελευθερία κινήσεων στη σκοπιανή κυβέρνηση να χρησιμοποιεί όποια σύμβολα επιθυμεί, δίνοντας την εντύπωση στη διεθνή κοινή γνώμη ότι η Ελλάδα συναινεί στην εν λόγω πρακτική.
Αβελτηρία Ελληνικών Κυβερνήσεων
Πέρα από τις σημαντικές αδυναμίες της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η ελληνική αντιπροσωπεία στη Χάγη κλήθηκε να διαχειριστεί τις αστοχίες, την αβελτηρία και τη νωθρότητα των ελληνικών κυβερνήσεων των τελευταίων είκοσι ετών, κάνοντας το έργο της ακόμα πιο δύσκολο. Πιο συγκεκριμένα, το Δικαστήριο σημειώνει στην απόφαση πως από την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας μέχρι την Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου, τον Απρίλιο του 2008, τα Σκόπια έγιναν μέλος σε 15 τουλάχιστον διεθνείς οργανισμούς βάσει του προσωρινού ονόματος τους, 'Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας'. Παράλληλα, τα Σκόπια συνέχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο 'Δημοκρατία της Μακεδονίας' εντός των διεθνών αυτών οργανισμών. Το Δικαστήριο σημείωσε τον ισχυρισμό των Σκοπίων ότι η Ελλάδα δεν έφερε αντιρρήσεις στη συμμετοχή των Σκοπίων σε κάποιους από αυτούς τους διεθνείς οργανισμούς, ισχυρισμός ο οποίος δεν αντικρούστηκε από την ελληνική πλευρά. Ειδικότερα, στο πλαίσιο συγκεκριμένου διεθνούς οργανισμού, του Συμβουλίου της Ευρώπης, αναφέρεται στην απόφαση ότι η Ελληνική Κυβέρνηση μόλις, το Δεκέμβριο του 2004, εξέφρασε παράπονα για την χρήση του όρου 'Δημοκρατία της Μακεδονίας' από τα Σκόπια, με τα τελευταία να ήταν ήδη μέλος του διεθνούς οργανισμού από το 1995. Το Δικαστήριο τονίζει ότι η πρώτη αντίδραση των Αθηνών εντός του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την πρακτική των Σκοπίων, έλαβε χώρα εννέα χρόνια από την στιγμή κατά την οποία τα Σκόπια έγιναν μέλος του διεθνούς αυτού οργανισμού (παράγραφος 99 της απόφασης). Επιπροσθέτως, στην απόφαση καταγράφεται, η συνεχής πρακτική των Σκοπίων να κάνουν χρήση του συνταγματικού τους ονόματος στο πλαίσιο δύο προγραμμάτων του ΝΑΤΟ, του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη και του Σχεδίου Δράσης Ένταξης και την απουσία ελληνικής διαμαρτυρίας αναφορικά με την πρακτική αυτή (παράγραφος 100 της απόφασης).
Ακόμα, όμως, και στις περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει αντίδραση εκ μέρους των Αθηνών αυτή είναι είτε καθυστερημένη, είτε τόσο χλιαρή ώστε ακυρώνεται το νόημα της ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα,
σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο 2 του άρθρου 7, τα Σκόπια θα παύσουν να χρησιμοποιούν το σύμβολο το οποίο απεικονιζόταν στη σημαία τους πριν την έναρξη της ισχύος της Ενδιάμεσης Συμφωνίας (Ήλιος της Βεργίνας). Πέρα από τη περίπτωση του τάγματος του σκοπιανού στρατού, η ελληνική αντιπροσωπεία ανέφερε κάτω από δέκα επιπρόσθετες περιπτώσεις, χρήσης του συμβόλου. Η Ελληνική Κυβέρνηση εξέφρασε παράπονα προς την αντίστοιχη των Σκοπίων, μετά τη Σύνοδο Κορυφής του 2008, αν και οι περιπτώσεις χρήσης του απαγορευμένου συμβόλου έλαβαν χώρα μήνες ή και χρόνια πριν από αυτή (τη Σύνοδο Κορυφής). Εδώ καταδεικνύεται η ολιγωρία και αβελτηρία των Ελληνικών Κυβερνήσεων, οι οποίες δεν διαμαρτυρήθηκαν άμεσα για τις έκνομες αυτές ενέργειες -ιδιωτών αλλά και των σκοπιανών αρχών- και δεν κατήγγειλαν την Ενδιάμεση Συμφωνία. Οι Ελληνικές Αρχές δεν εξέφρασαν κάποια αντίδραση, στοιχείο το οποίο χρησιμοποιήθηκε από το Δικαστήριο για να μην ασχοληθεί με αυτές τις κατηγορίες, κατηγορίες οι οποίες υπό διαφορετική περίπτωση, θα μπορούσαν να καταδείξουν την διαρκή παραβατική συμπεριφορά της σκοπιανής κυβέρνησης.
Επίσης, αναφορικά με την ονοματοθεσία του αεροδρομίου της πόλης των Σκοπίων σε’ Μέγας Αλέξανδρος’, η ελληνική αντιπροσωπεία παρουσίασε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία, τον Δεκέμβριο του 2006, η Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος δήλωσε πως η συμπεριφορά των Σκοπίων δεν εξυπηρετεί τις σχέσεις καλής γειτονίας καθώς επίσης
τις Ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της χώρας αυτής, χωρίς, όμως, να υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά στην ονοματοθεσία του αεροδρομίου. Τον Φεβρουάριο του 2007, κατά τη διάρκεια συζήτησης στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, η Ελληνίδα Υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε την πράξη ονοματοθεσίας του αεροδρομίου, παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, χωρίς, όμως, να ενημερώσει τις σκοπιανές αρχές για την θέση της…
Πέραν της καταδικαστικής, για την χώρα μας, απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου, μετά την προσφυγή των Σκοπίων, ένα χρήσιμο συμπέρασμα συνάγεται από την όλη δικαστική διαδικασία. Οι αβλεψίες, οι υποχωρήσεις, οι αστοχίες και η ελλιπή καταγραφή του σκοπιανού αλυτρωτισμού είναι στοιχεία τα οποία οι ελληνικές κυβερνήσεις θα τα βρίσκουν πάντοτε μπροστά τους. Οι υποχωρήσεις και παραλείψεις των Αθηνών καταγράφονται και χρησιμοποιούνται εναντίον της Ελλάδος. Το φοβικό σύνδρομο ή ο ωχαδερφισμός να μην καταγράφεται ρητώς και κατηγορηματικώς η όποια διαφωνία της χώρας διεθνώς αναφορικά με την συμπεριφορά των Σκοπίων, αποθρασύνει τα Σκόπια και προετοιμάζει το έδαφος για περαιτέρω πιέσεις εκ μέρους του διεθνούς παράγοντα.
Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου αποτελεί ένα χρήσιμο μήνυμα για άμεση αλλαγή στρατηγικής στο ζήτημα της ονομασίας. Στρατηγική πιο διεκδικητική με άμεση καταγγελία της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, μιας συμφωνίας η οποία αποτέλεσε το διαβατήριο των Σκοπίων για νομιμοποίηση των αλυτρωτικών τους διεκδικήσεων από τη διεθνή κοινότητα. Η Αθήνα θα πρέπει να μάθει να ζει με εκκρεμότητες. Ένα εθνικό ζήτημα σε εκκρεμότητα αποτελεί σαφώς προτιμότερη επιλογή από το πρόχειρο κλείσιμο του θέματος, κλείσιμο το οποίο θα ανακουφίσει τις ψοφοδεείς ελίτ των Αθηνών, αλλά θα λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά στην περιοχή, με την αποδοχή του σκοπιανού αλυτρωτισμού.
Επίλογος - Καταληκτικά σχόλια
Η επισκόπηση της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στην προσφυγή των Σκοπίων μας επιτρέπει να καταλήξουμε σε ορισμένα συμπεράσματα αναφορικά με την τακτική της ελληνικής αντιπροσωπείας και την διαχρονική στάση των Ελληνικών Κυβερνήσεων απέναντι στο ζήτημα της ονομασίας του γειτονικού κράτους.
Αναφορικά με την παρουσία της ελληνικής πλευράς στη Χάγη, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι, υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες η ελληνική αντιπροσωπεία είτε προτίμησε να τοποθετηθεί αργότερα επί κάποιων ζητημάτων, είτε διαφοροποίησε την τακτική την οποία ακολούθησε κατά την διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Αναφορικά με την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου, στα προκαταρκτικά στάδια, πριν τις δημόσιες συνεδριάσεις, η ελληνική πλευρά σε επιστολή της προς το Διεθνές Δικαστήριο ισχυρίστηκε πως κατά τη γνώμη της, το Διεθνές Δικαστήριο δεν είχε αρμοδιότητα επί της προσφυγής των Σκοπίων, αλλά αντί να καταθέσει προκαταρκτικές αντιρρήσεις σύμφωνα με τον Κανονισμό του Διεθνούς Δικαστηρίου, εξέτασε μαζί, σε μεταγενέστερο στάδιο, τα ζητήματα τόσο για την αναρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου όσο και για την ουσία της προσφυγής. Αποτελεί ερώτημα κατά πόσο αυτή η στάση υπονόμευσε τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς περί αναρμοδιότητας του Δικαστηρίου, όταν δεν εξέφρασε τις αμφιβολίες τις στο προκαταρκτικό στάδιο.
Σε σχέση με το άρθρο 22 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η ελληνική πλευρά άλλαξε την αρχική της τοποθέτηση. Στο άρθρο 22 γίνεται αναφορά ότι η Ενδιάμεση Συμφωνία δεν στρέφεται εναντίον κανενός και ότι δεν παραβιάζει υπάρχοντα δικαιώματα των δύο μερών μέσω διμερών ή πολυμερών συμφωνιών σε ισχύ. Σύμφωνα με την ερμηνεία της ελληνικής πλευράς, οι υποχρεώσεις των δύο μερών –Ελλάδος και Σκοπίων- από διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες θεωρούνται υπέρτερες σε σχέση με τις υποχρεώσεις των δύο μερών όπως αυτές απορρέουν από την Ενδιάμεση Συμφωνία. Η ελληνική πλευρά σταδιακά άλλαξε τακτική και τελικά χρησιμοποίησε τους ισχυρισμούς της για το άρθρο 22 όχι για την αρμοδιότητα ή μη του Δικαστηρίου, αλλά για την ουσία της προσφυγής, δηλαδή αν ή Ελληνική Κυβέρνηση όντως παραβίασε το άρθρο11 παρ. 1 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Η ελληνική αντιπροσωπεία έκανε χρήση του άρθρου 10 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, το οποίο παρέχει το δικαίωμα σε ένα κράτος μέλος να συναινεί (ή όχι) στην ένταξη ενός κράτους στο ΝΑΤΟ, και να συμμετέχει ενεργά σε συζητήσεις για θέματα τα οποία αφορούν την Ατλαντική Συμμαχία. Σε μια δεύτερη διαφοροποίηση, για το άρθρο 22,η ελληνική αντιπροσωπεία σταδιακά περιόρισε την ερμηνεία της αναφορικά με το άρθρο 22, δηλώνοντας ότι έχει δικαίωμα να φέρει αντιρρήσεις στην ένταξη ενός κράτους στο ΝΑΤΟ, μόνο στην περίπτωση κατά την οποία οι κανονισμοί και τα κριτήρια του οργανισμού απαιτούν/επιβάλλουν την αντίρρηση υπό το φως των συνθηκών της κάθε αίτησης ένταξης.
Αναφορικά με την παρεμπόδιση της ένταξης των Σκοπίων, η ελληνική πλευρά υποστήριξε ότι δεν παρεμπόδισε την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ· εναλλακτικά, υποστηρίχθηκε η άποψη ότι η αντίδραση στην ένταξη των Σκοπίων καλύπτεται από το ίδιο το άρθρο 11 παρ. 1, υπό την έννοια ότι τα Σκόπια θα αναφέρονταν εντός ενός διεθνούς οργανισμού διαφορετικά από την προσωρινή τους ονομασία (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας). Τέλος, υποστηρίχθηκε ότι η παρεμπόδιση των Αθηνών στην ένταξη των Σκοπίων δεν θα ερχόταν σε αντίθεση με τη Ενδιάμεση Συμφωνία λόγω του άρθρου 22.
Παράλληλα, για να δικαιολογηθεί η παρεμπόδιση έγινε χρήση της αρχής exceptio non adimplenti contractus, της ‘απάντησης’ σε ουσιώδη παράβαση, και των αντίμετρων. Πιο συγκεκριμένα, η ελληνική πλευρά ισχυρίστηκε ότι όποια αμέλεια αναφορικά με τις υποχρεώσεις τις στο πλαίσιο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, δικαιολογείται από το γεγονός της ουσιώδους παράβασης της συνθήκης ( άρθρα 5,6,7 και11) εκ μέρους των Σκοπίων. Η ελληνική αντιπροσωπεία, αρχικά, τόνισε το Δικαστήριο, δεν ισχυριζόταν ότι ήθελε να προβεί σε ολική ή μερική αναστολή της εφαρμογής της Ενδιάμεσης Συμφωνίας σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών, αλλά αργότερα υιοθέτησε τη θέση ότι η μερική αναστολή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας δικαιολογείται από το άρθρο 60 της Σύμβασης της Βιέννης. Τέλος σε σχέση με τα αντίμετρα, αρχικά η ελληνική αντιπροσωπεία δήλωσε ότι δεν θεωρεί πως η όποια άρνηση της στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ στοιχειοθετείται ως αντίμετρα. Αργότερα, όμως, δήλωσε πως οι υποτιθέμενες αντιρρήσεις θα εκπλήρωναν τους όρους για να χαρακτηριστούν αντίμετρα.
Μια άλλη παρατήρηση, η οποία μπορεί να γίνει αναφορικά με τα επιχειρήματα τα οποία χρησιμοποίησε η ελληνική πλευρά για να στοιχειοθετήσει τις αντιρρήσεις της στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, είναι ότι δεν υπήρξε αναφορά, παρά έμμεση και χλιαρή, για τη μη εκπλήρωση κριτηρίων των Σκοπίων για είσοδο στο ΝΑΤΟ. Απεναντίας η ελληνική πλευρά παρουσίασε ως κύριο λόγο της μη ένταξης των Σκοπίων την ανυπαρξία λύσης στο ζήτημα της ονομασίας. Το Δικαστήριο αναφέρει, στην παράγραφο 81 της απόφασης, πως κατά την διάρκεια και μετά από την σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, η ελληνική κυβέρνηση κατέστησε σαφές ότι το αποφασιστικό κριτήριο για την Ελλάδα ήταν η επίλυση της διαφοράς του ονόματος. Επιπροσθέτως, στην απόφαση γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι αφού η Ελλάς δεν συσχέτισε την αντίρρηση της στη Σύνοδο Κορυφής με λόγους άλλους από την διαφορά του ονόματος, τότε το Δικαστήριο δεν χρειάζεται να αποφασίσει αν η Ελληνική Δημοκρατία έχει το δικαίωμα να εκφράσει αντιρρήσεις στην είσοδο των Σκοπίων σε ένα διεθνή οργανισμό εξαιτίας αυτών των άλλων λόγων. Με λίγα λόγια, από την στιγμή κατά την οποία η Ελλάδα δήλωσε ότι ο πιο σημαντικός λόγος για την αντίρρηση της στη Σύνοδο Κορυφής ήταν η διαφορά του ονόματος και όχι η μη εκπλήρωση βασικών κριτηρίων εισδοχής στο ΝΑΤΟ από τα Σκόπια καθώς και την εύθραυστη εσωτερική κατάσταση του γειτονικού κρατιδίου, τότε το Δικαστήριο δεν ασχολήθηκε με αυτό το ζήτημα. Κατά την άποψη του γράφοντος, η αναφορά στην ολοένα και πιο δύσκολη συμβίωση Σλάβων και Αλβανών και η συνεχιζόμενη αυταρχική διακυβέρνηση από τον κ. Γκρουέφσκι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να καταδείξουν την ακαταλληλότητα και ανωριμότητα των Σκοπίων να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και να αποτελέσουν έναν αξιόπιστο εταίρο. Φυσικά, από την στιγμή κατά την οποία στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ αλλά και πριν ή μετά από αυτήν, δεν υπήρχαν, συνεχείς τουλάχιστον, επίσημες τοποθετήσεις των ελληνικών κυβερνήσεων για την ακαταλληλότητα των Σκοπίων για ένταξη στην Ατλαντική Συμμαχία, οι όποιες αιτιάσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας πάνω σε αυτή τη βάση θα ήταν αδύναμες.
Δομικές αδυναμίες της Ενδιάμεσης Συμφωνίας
Πέρα από την τακτική την οποία ακολούθησε η ελληνική πλευρά στη Χάγη, και τις όποιες εναλλακτικές επιλογές μπορούσαν να υιοθετηθούν, είναι αναντίρρητο το γεγονός ότι το κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995 περιείχε αρκετές πρόνοιες, οι οποίες όχι μόνο κατέστησαν δυσκολότερο το έργο της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Χάγη, αλλά κρατούν όμηρο την ελληνική εξωτερική πολιτική από το 1995 και μετά.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η διάταξη του πρώτου άρθρου της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Στο άρθρο 1 παρ. 1 της συμφωνίας αναφέρεται ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει τα Σκόπια ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος και πως θα αναφέρεται στα Σκόπια με το προσωρινό όνομα (ΠΓΔΜ). Δεν υπάρχει, όμως, καμία αναφορά, η οποία να υποχρεώνει τα Σκόπια να χρησιμοποιούν αυτό το όνομα στις συναλλαγές τους με την Ελλάδα. Μάλιστα, σύμφωνα με το Υπόμνημα Πρακτικών Μέτρων, το οποίο συνομολογήθηκε μεταξύ των δύο κρατών την ίδια περίοδο με την Ενδιάμεση Συμφωνία, αναγνωρίζεται η δυνατότητα των Σκοπίων να χρησιμοποιούν τον όρο ‘Δημοκρατία της Μακεδονίας’ στις επαφές τους με την Ελλάδα. Άρα, από την πρώτη στιγμή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η Ελλάδα δεν επέμεινε από τα Σκόπια να απόσχουν από την χρήση τους ως άνω όρου. Αν κάποιος δεν πιστεύει στην σημασία του ονόματος Μακεδονία, τότε δεν υπάρχει λόγος να διαπραγματεύεται και για αυτό…
Μια άλλη περίπτωση είναι η διάταξη του άρθρου 11 παρ. 1, διάταξη η οποία επιβάλλει μεν στους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους τα Σκόπια είναι μέλος, να αναφέρονται στο γειτονικό κράτος με το προσωρινό όνομα ( ΠΓΔΜ) αλλά επιτρέπει στα Σκόπια να χρησιμοποιούν τον όρο ‘Δημοκρατία της Μακεδονίας’ εντός των διεθνών αυτών οργανισμών. Η τότε ελληνική κυβέρνηση ( 1995) θα μπορούσε να επιτύχει την υποχρέωση των Σκοπίων, να χρησιμοποιούν το προσωρινό και όχι το συνταγματικό τους όνομα, στους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους γίνονται μέλος, με την ανοχή της Ελλάδος. Επιπροσθέτως, όπως σημειώνεται και στην απόφαση ( παράγραφος 96), αν και ήταν γνωστή πριν την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η πρακτική των Σκοπίων να κάνουν χρήση του όρου ‘Δημοκρατία της Μακεδονίας’ εντός των Ηνωμένων Εθνών, εν τούτοις, στο άρθρο 11 παρ. 1 δεν υπάρχει φράση η οποία να υποχρεώνει τα Σκόπια να αλλάξουν στάση. Εάν τα δύο μέρη, ήθελαν να καταγράψουν την ανάγκη αλλαγής συμπεριφοράς των Σκοπίων αναφορικά με την χρήση του συνταγματικού τους ονόματος (μετά από απαίτηση της Ελλάδος), θα το είχαν συμπεριλάβει με σαφή τρόπο στην Ενδιάμεση Συμφωνία κατ’ αναλογίαν των άρθρων 6 και 7. Προφανώς, η τότε ελληνική κυβέρνηση δεν επιθυμούσε αλλαγή της συμπεριφοράς των Σκοπίων, και αν το επιθυμούσε δεν επέμεινε σε αυτό…
Ένα τελευταίο παράδειγμα αποτελεί η τρίτη παράγραφο του άρθρου 7 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Το Δικαστήριο σημείωσε πως σε αντίθεση με τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 7 (το οποίο ρητώς απαγόρευε στα Σκόπια τη χρήση του Ήλιου της Βεργίνας ως σημαία), το κείμενο της τρίτης παραγράφου του ιδίου άρθρου δεν περιέχει ρητή απαγόρευση των συμβαλλομένων μερών -των Σκοπίων στη συγκεκριμένη περίπτωση- να χρησιμοποιούν τα σύμβολα, όπως αυτά περιγράφονται στο κείμενο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας (σύμβολα τα οποία αποτελούν τμήμα της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των συμβαλλομένων μερών). Το Δικαστήριο υιοθέτησε την άποψη πως η συγκεκριμένη διάταξη, καθορίζει μια διαδικασία γι τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα συμβαλλόμενο μέρος θεωρεί ότι το άλλο μέρος κάνει χρήση των ιστορικών και πολιτιστικών του συμβόλων. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο θεώρησε πως η χρήση συγκεκριμένων συμβόλων ή η ονοματοθεσία του αεροδρομίου δεν συνιστούν παραβίαση του άρθρου 7 παρ. 3.
Το κείμενο του άρθρου 7 παρ. 3, δεν περιέχει ρητή απαγόρευση χρήσης ιστορικών συμβόλων ενός συμβαλλόμενου μέρους από το άλλο. Η μη συμπερίληψη απαγόρευσης χρήσης των συμβόλων του άλλου συμβαλλόμενου μέρους αποτέλεσε ασυγχώρητο λάθος της τότε ελληνικής κυβέρνησης διότι παρείχε απόλυτη ελευθερία κινήσεων στη σκοπιανή κυβέρνηση να χρησιμοποιεί όποια σύμβολα επιθυμεί, δίνοντας την εντύπωση στη διεθνή κοινή γνώμη ότι η Ελλάδα συναινεί στην εν λόγω πρακτική.
Αβελτηρία Ελληνικών Κυβερνήσεων
Πέρα από τις σημαντικές αδυναμίες της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η ελληνική αντιπροσωπεία στη Χάγη κλήθηκε να διαχειριστεί τις αστοχίες, την αβελτηρία και τη νωθρότητα των ελληνικών κυβερνήσεων των τελευταίων είκοσι ετών, κάνοντας το έργο της ακόμα πιο δύσκολο. Πιο συγκεκριμένα, το Δικαστήριο σημειώνει στην απόφαση πως από την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας μέχρι την Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου, τον Απρίλιο του 2008, τα Σκόπια έγιναν μέλος σε 15 τουλάχιστον διεθνείς οργανισμούς βάσει του προσωρινού ονόματος τους, 'Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας'. Παράλληλα, τα Σκόπια συνέχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο 'Δημοκρατία της Μακεδονίας' εντός των διεθνών αυτών οργανισμών. Το Δικαστήριο σημείωσε τον ισχυρισμό των Σκοπίων ότι η Ελλάδα δεν έφερε αντιρρήσεις στη συμμετοχή των Σκοπίων σε κάποιους από αυτούς τους διεθνείς οργανισμούς, ισχυρισμός ο οποίος δεν αντικρούστηκε από την ελληνική πλευρά. Ειδικότερα, στο πλαίσιο συγκεκριμένου διεθνούς οργανισμού, του Συμβουλίου της Ευρώπης, αναφέρεται στην απόφαση ότι η Ελληνική Κυβέρνηση μόλις, το Δεκέμβριο του 2004, εξέφρασε παράπονα για την χρήση του όρου 'Δημοκρατία της Μακεδονίας' από τα Σκόπια, με τα τελευταία να ήταν ήδη μέλος του διεθνούς οργανισμού από το 1995. Το Δικαστήριο τονίζει ότι η πρώτη αντίδραση των Αθηνών εντός του Συμβουλίου της Ευρώπης, για την πρακτική των Σκοπίων, έλαβε χώρα εννέα χρόνια από την στιγμή κατά την οποία τα Σκόπια έγιναν μέλος του διεθνούς αυτού οργανισμού (παράγραφος 99 της απόφασης). Επιπροσθέτως, στην απόφαση καταγράφεται, η συνεχής πρακτική των Σκοπίων να κάνουν χρήση του συνταγματικού τους ονόματος στο πλαίσιο δύο προγραμμάτων του ΝΑΤΟ, του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη και του Σχεδίου Δράσης Ένταξης και την απουσία ελληνικής διαμαρτυρίας αναφορικά με την πρακτική αυτή (παράγραφος 100 της απόφασης).
Ακόμα, όμως, και στις περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει αντίδραση εκ μέρους των Αθηνών αυτή είναι είτε καθυστερημένη, είτε τόσο χλιαρή ώστε ακυρώνεται το νόημα της ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα,
σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο 2 του άρθρου 7, τα Σκόπια θα παύσουν να χρησιμοποιούν το σύμβολο το οποίο απεικονιζόταν στη σημαία τους πριν την έναρξη της ισχύος της Ενδιάμεσης Συμφωνίας (Ήλιος της Βεργίνας). Πέρα από τη περίπτωση του τάγματος του σκοπιανού στρατού, η ελληνική αντιπροσωπεία ανέφερε κάτω από δέκα επιπρόσθετες περιπτώσεις, χρήσης του συμβόλου. Η Ελληνική Κυβέρνηση εξέφρασε παράπονα προς την αντίστοιχη των Σκοπίων, μετά τη Σύνοδο Κορυφής του 2008, αν και οι περιπτώσεις χρήσης του απαγορευμένου συμβόλου έλαβαν χώρα μήνες ή και χρόνια πριν από αυτή (τη Σύνοδο Κορυφής). Εδώ καταδεικνύεται η ολιγωρία και αβελτηρία των Ελληνικών Κυβερνήσεων, οι οποίες δεν διαμαρτυρήθηκαν άμεσα για τις έκνομες αυτές ενέργειες -ιδιωτών αλλά και των σκοπιανών αρχών- και δεν κατήγγειλαν την Ενδιάμεση Συμφωνία. Οι Ελληνικές Αρχές δεν εξέφρασαν κάποια αντίδραση, στοιχείο το οποίο χρησιμοποιήθηκε από το Δικαστήριο για να μην ασχοληθεί με αυτές τις κατηγορίες, κατηγορίες οι οποίες υπό διαφορετική περίπτωση, θα μπορούσαν να καταδείξουν την διαρκή παραβατική συμπεριφορά της σκοπιανής κυβέρνησης.
Επίσης, αναφορικά με την ονοματοθεσία του αεροδρομίου της πόλης των Σκοπίων σε’ Μέγας Αλέξανδρος’, η ελληνική αντιπροσωπεία παρουσίασε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία, τον Δεκέμβριο του 2006, η Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος δήλωσε πως η συμπεριφορά των Σκοπίων δεν εξυπηρετεί τις σχέσεις καλής γειτονίας καθώς επίσης
τις Ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της χώρας αυτής, χωρίς, όμως, να υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά στην ονοματοθεσία του αεροδρομίου. Τον Φεβρουάριο του 2007, κατά τη διάρκεια συζήτησης στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, η Ελληνίδα Υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε την πράξη ονοματοθεσίας του αεροδρομίου, παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, χωρίς, όμως, να ενημερώσει τις σκοπιανές αρχές για την θέση της…
Πέραν της καταδικαστικής, για την χώρα μας, απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου, μετά την προσφυγή των Σκοπίων, ένα χρήσιμο συμπέρασμα συνάγεται από την όλη δικαστική διαδικασία. Οι αβλεψίες, οι υποχωρήσεις, οι αστοχίες και η ελλιπή καταγραφή του σκοπιανού αλυτρωτισμού είναι στοιχεία τα οποία οι ελληνικές κυβερνήσεις θα τα βρίσκουν πάντοτε μπροστά τους. Οι υποχωρήσεις και παραλείψεις των Αθηνών καταγράφονται και χρησιμοποιούνται εναντίον της Ελλάδος. Το φοβικό σύνδρομο ή ο ωχαδερφισμός να μην καταγράφεται ρητώς και κατηγορηματικώς η όποια διαφωνία της χώρας διεθνώς αναφορικά με την συμπεριφορά των Σκοπίων, αποθρασύνει τα Σκόπια και προετοιμάζει το έδαφος για περαιτέρω πιέσεις εκ μέρους του διεθνούς παράγοντα.
Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου αποτελεί ένα χρήσιμο μήνυμα για άμεση αλλαγή στρατηγικής στο ζήτημα της ονομασίας. Στρατηγική πιο διεκδικητική με άμεση καταγγελία της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, μιας συμφωνίας η οποία αποτέλεσε το διαβατήριο των Σκοπίων για νομιμοποίηση των αλυτρωτικών τους διεκδικήσεων από τη διεθνή κοινότητα. Η Αθήνα θα πρέπει να μάθει να ζει με εκκρεμότητες. Ένα εθνικό ζήτημα σε εκκρεμότητα αποτελεί σαφώς προτιμότερη επιλογή από το πρόχειρο κλείσιμο του θέματος, κλείσιμο το οποίο θα ανακουφίσει τις ψοφοδεείς ελίτ των Αθηνών, αλλά θα λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά στην περιοχή, με την αποδοχή του σκοπιανού αλυτρωτισμού.
Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2012
Η επανάσταση των Ελλήνων στην Χαλκιδική και στην Μακεδονία το 1821 | Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
Η επανάσταση των Ελλήνων στην Χαλκιδική και στην Μακεδονία το 1821
(Χρόνια πολλά σε όλους. Βρίσκομαι στην Θεσσαλονίκη για τέσσερις μέρες με την Γιάννα Λ. και για τον λόγο αυτό το κεντρικό θέμα που διάλεξα για την σημερινή εορταστική ημέρα, αφορά την Ελληνική επανάσταση στην Μακεδονία και ιδιαίτερα στην Χαλκιδική με τον Εμμανούηλ Παπά. Το κείμενο μου αυτό, το έγραψα προς τιμήν όλων των φίλων μου και του κουμπάρου μου από την Αρναία Χαλκιδικής. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και πάλι σε όλους)
Η επανάσταση του 1821 δεν υπήρξε ένα γεωγραφικά μεμονωμένο γεγονός στην Πελοπόννησο, στην Στερεά Ελλάδα και στα νησιά του Αιγαίου. Αντιθέτως ήταν ένα καθολικό πολιτικό και στρατιωτικό γεγονός που συντάραξε όλη την Βαλκανική χερσόνησο. Σημαντικές επαναστατικές κινήσεις δημιουργήθηκαν τόσο στην Κρήτη, όσο και στην Θεσσαλία, στην Μακεδονία και την Θράκη. Στο παρόν κείμενο μας θα ασχοληθούμε με την εξέγερση των Μακεδόνων το 1821 και την τραγική της κατάληξη.
Η κατάσταση στην Μακεδονία πριν την Επανάσταση
Στην Μακεδονία προεπαναστατικά υπήρχαν 2 μεγάλα αστικά κέντρα που συγκέντρωναν όλη την εμπορική κίνηση και τον πλούτο της περιοχής: φυσικά η Θεσσαλονίκη και οι Σέρρες. Ειδικά μετά την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), η Ελληνική αστική τάξη ενδυναμώθηκε σημαντικά, ιδρύοντας νέους εμπορικούς οίκους (Σκάμπαλη, Παπαθέου, Σαμπουτζή) και επεκτείνοντας τις εμπορικές δραστηριότητες της σε όλη την Μεσόγειο. Η οικονομική αυτή άνοδος επιτάχυνε και την εθναφύπνιση που εκφράστηκε με την ανέγερση εκκλησιών και σχολείων.
Έτσι οι απόστολοι της Φιλικής Εταιρείας (Γιάννης Φαρμάκης, Δημήτριος Ίπατρος) που στάλθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1820, βρήκαν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της κίνησης τους. Αμέσως μυήθηκε στο "μυστικό" σχεδόν όλος ο ανώτατος και κατώτερος κλήρος της Μακεδονίας (μητροπολίτης Σερρών Χρύσανθος, Κοζάνης Βενιαμίν, Άνθιμος Γρεβενών, Ιερόθεος Αγίου Όρους, επίσκοπος Αρδαμερίου Ιγνάτιος κτλ), οι σημαντικοί τοπικοί οπλαρχηγοί Γάτσος και Καρατάσος, καθώς και οι πλούσιοι έμποροι της Θεσσαλονίκης Χρίστος Μενεξές, Γεώργιος Πάικος, Αντώνιος Παπαχρίστου, Κωνσταντίνος Τάττης, ο δάσκαλος Ιώννης Σκανδαλίδης, ο Αναστάσιος Μπουδέλης κτλ. Αλλά και στην Χαλκιδική και ιδιαίτερα στον Πολύγυρο, το κήρυγμα της Φιλικής εταιρείας βρίσκει συμπαραστάτες.
Οι κινήσεις αυτές όμως, κινούν την υποψία στον διοικητή της Μακεδονίας μουτεσελίμη Σερίφ Σεντίκ Γιουσούφ μπέη, έναν σκληρό και βάναυσο άνδρα, με μεγάλες ικανότητες και θέληση. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1820 έχει αντιληφθεί τα σχέδια των Ελλήνων και προετοιμάζεται να τα αντιμετωπίσει. Αυτό φαίνεται από την αλληλογραφία του με όλους τους Τούρκους αξιωματούχους της Μακεδονίας την εποχή εκείνη.
Ο Εμμανουήλ Παπάς Στην Μακεδονία
Ο Εμμανουήλ Παπάς ήταν ένας πλούσιος έμπορος γεννημένος στην Δοβίστα Σερρών το 1772. Οι εμπορικές του δραστηριότητες επεκτείνονταν ως την Βιέννη και την Κωνσταντινούπολη. Μυήθηκε στο μυστικό της Φιλικής Εταιρείας στις 21 Δεκεμβρίου 1919 και ενθουσιάστηκε από την προοπτική της Επανάστασης και της Απελευθέρωσης. Κατέθεσε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό (200.000 δίστηλα τάληρα) από την προσωπική του περιουσία για τους σκοπούς της οργάνωσης και του δόθηκε από τον Υψηλάντη η αρχηγία της εξέγερσης στην Μακεδονία. Αποφασίστηκε η εξέγερση να ξεκινήσει από το Άγιο Όρος που παρουσίαζε δύο βασικά πλεονεκτήματα: την φυσικά οχυρή του θέση και την ευνοϊκή διάθεση των μοναχών και ιερωμένων που πολλοί είχαν ήδη μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία.
Έτσι στις 23 Μαρτίου 1821 ο Εμμανουήλ Παπάς συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του Χατζηπέτρο, φόρτωσε όπλα και πολεμοφόδια σε πλοίο του Λήμνιου Χατζή Βισβίζη και βγήκε στην μονή Εσφιγμένου, της οποίας ο ηγούμενος Ευθύμιος ήταν μυημένος στην Φιλική Εταιρεία. Οι Ψαριανοί ενίσχυσαν την προσπάθεια με 2 πλοία που απέστειλαν, ενώ πολλοί μοναχοί εντάχθηκαν στις γραμμές των επαναστατών. Οι Τούρκοι όμως και κυρίως ο Γιουσούφ μπέης έδρασαν γρήγορα, συλλαμβάνοντας στις Σέρρες και στην Θεσσαλονίκη πολλούς μυημένους στην Φιλική Εταιρεία. Στην Θεσσαλονίκη αιχμαλωτίστηκαν 400 όμηροι, ενώ στις Σέρρες οι Τούρκοι αιχμαλώτισαν 150 Σερραίους πολίτες, βρήκαν όλο τον οπλισμό που προοριζόταν για την εξέγερση, βασάνισαν και φυλάκισαν την γυναίκα του Παπά, ενώ έκαψαν το σπίτι του.
Στον Πολύγυρο όμως οι Έλληνες δεν περίμεναν τα αντίποινα αλλά κινήθηκαν πρώτοι καταλαμβάνοντας το διοικητήριο και σκοτώνοντας 14 Τούρκους στρατιώτες και τον βοεβόδα (διοικητή). Από τον Πολύγυρο η επανάσταση εξαπλώθηκε στα γύρω χωριά όπως και στα χωριά του Λαγκαδα. Τα αντίποινα του Γιουσούφ μπέη στην εξέγερση αυτή, ξέσπασαν στους Έλληνες της Θεσσαλονίκης. Τέσσερις ανώτατοι ιερωμένοι (Κίτρους Μελέτιος κτλ)βρίσκουν μαρτυρικό θάνατο, μαζί με πολλούς προκρίτους των οποίων οι περιουσίες δημεύτηκαν και λεηλατήθηκαν.
Οι ωμότητες αυτές εξαγρίωσαν τους Χριστιανούς που διέδωσαν την Επανάσταση σε όλη την Χαλκιδική. Εν τω μεταξύ ο Παπάς είχε πείσει τους μοναχούς του αγίου Όρους να τον στηρίξουν οικονομικά, ενώ 1.000 περίπου μοναχοί έλαβαν τα όπλα της ελευθερίας. Πενταμελής επιτροπή όλων των μονών αναλαμβάνει την διοίκηση του τόπου και τον οικονομικών και ανακηρύσσει τον Παππά "Αρχηγό και υπερασπιστή της Μακεδονίας". Ο Εμμανουήλ Παππάς κηρύσσει επισήμως την Επανάσταση στα τέλη Μαΐου στις Καρυές, έχοντας στην διάθεση του 4000 ενόπλους. Σύντομα η Επανάσταση είχε διαδοθεί στην χερσόνησο της Κασσάνδρας, στην Ορμύλια, στην Σιθωνία (Νικήτη, Παρθενώνας) και στα Μαντεμοχώρια. Στις αρχές του καλοκαιριού επαναστάτησε και η Θάσος.
Η προοδος του Αγώνα
Οι επαναστάτες ήταν χωρισμένοι σε δύο μεγάλες ομάδες υπό τον Παπά και τον τοπικό οπλαρχηγό Χάψα και αρχικά σημείωσαν κάποιες τοπικές επιτυχίες. Ο Παπάς με τους Μαντεμοχωρίτες και τους μοναχούς του αγίου Όρους που είχαν πάρει τα όπλα, νίκησε τις ασθενείς Τουρκικές δυνάμεις στην Ιερισσό την 1η Ιουνίου 1821, βάδισε ως τον Σταυρό και τελικά κατέλαβε θέσεις στην Ρεντίνα. Οι οπλοφόροι του Καπετάν Χάψα (κυρίως Κασσανδρινοί από την Βάβδο, και τα Βασιλικά) έκαμψαν την αντίσταση των μικρών τουρκικών τοπικών φρουρών πέρασαν την Επανωμή και έφτασαν τρεις ώρες έξω από την Θεσσαλονίκη, σχεδόν κοντά στα τείχη της παλιάς πόλης. Οι Έλληνες όμως ήταν ανοργάνωτοι, άσχημα εξοπλισμένοι, χωρίς έμπειρη στρατιωτική διοίκηση.
Εναντίον του Χάψα εκστράτευσε ο Αχμέτ μπέης από τα Γιαννιτσα με 500 ιππείς που νίκησαν εύκολα τους Έλληνες που παρατάχθηκαν στην πεδιάδα και εκτέθηκαν στο εχθρικό ιππικό. Ο Χάψας πέθανε στην μάχη, ενώ οι επιζώντες υποχώρησαν άτακτα. Ο Μπαιράμ πάσας με μεγάλες δυνάμεις από την Μ. Ασία βρέθηκε στην περιοχή στον δρόμο του για την Πελοπόννησο, και συνεπικουρούμενος από λίγους ένοπλους Εβραίους από την Θεσσαλονίκη, επιτέθηκε στον Παπά στα στενά της Ρεντίνας και τον νίκησε. Παντού οι Έλληνες υποχωρούν προς το Άγιο Όρος και την Κασσάνδρα και οι ακολουθούντες Τούρκοι ρημάζουν και καίνε όλα τα Ελληνικά χωριά και κωμοπόλεις, εξανδραποδίζοντας και σκλαβώνοντας όποιον χριστιανό έβρισκαν.
Οι επαναστάτες πλέον είχαν οχυρωθεί στις χερσονήσους της Κασσάνδρας στην τοποθεσία "Πόρτες" (σημερινή Νέα Ποτίδαια) που είναι το στενότερο σημείο και του Αγίου Όρους στον Πρόβλακα στην γνωστή διώρυγα του Ξέρξη. Οι δύο τοποθεσίες ήταν απόρθητες και οι επιθέσεις του Αχμετ μπέη στις 27 Ιουνίου αποκρούονται προκαλώντας του μεγάλες απώλειες. Τις ακτές επιτηρούσαν δύο ψαριανά πλοία, ένα τοπικό και ένα προερχόμενο από τη Λήμνο. Οι Ψαριανοί κατόρθωσαν να εντοπίσουν δύο τουρκικά πλοία που θα διενεργούσαν αποβατική ενέργεια στην Κασσάνδρα και τα καταδίωξαν. Το ένα από αυτά εξόκειλε στο ακρωτήριο της Συκιάς, στη Σιθωνία. Οι Ψαριανοί το πυρπόλησαν, αφού πρώτα αφαίρεσαν τα πυροβόλα του. Το δεύτερο πλοίο εξόκειλε στις ακτές του Αγίου Όρους. Οι Τούρκοι ναύτες επιχείρησαν να το υπερασπισθούν, αλλά μάταια.
Στους επόμενους δύο μήνες η θέση των Ελλήνων χειροτέρευε, καθώς τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια ελαττώνονταν, ενώ οι Τούρκοι πλησίαζαν συνεχώς τις θέσεις τους με προχώματα. Η Πύλη διορίζει τότε τον ικανότατο Αβδούλ Αμπούδ αρχιστράτηγο των Τούρκων στην Μακεδονία, παρέχοντας του μια μεγάλη στρατιά 14.οοο ανδρών. Αυτός θα επιτεθεί στις 15 Οκτωβρίου με 3000 άνδρες κατά της Κασσάνδρας που την υπερασπίζονται μόνο 450 άνδρες. Η πρώτη αυτή επίθεση θα συντριβεί με μεγάλες Τουρκικές απώλειες. Ο Αβδούλ Αμπούδ θα προσφέρει γενική αμνηστεία στους επαναστάτες υπό τον όρο της άμεσης παράδοσης. Η προσφορά θα απορριφθεί περήφανα από τους Έλληνες. Η δεύτερη επίθεση στις 30 Οκτωβρίου θα διασπάσει τις αραιές γραμμές των Ελλήνων υπερασπιστών. Η Κασσάνδρα θα πέσει στα χέρια των Τούρκων και θα επακολουθήσουν σφαγές Χριστιανών και καταστροφές των περιουσιών τους σε ένα όργιο αίματος και λεηλασίας.
Ένα κύμα προσφύγων Μακεδόνων από την κατεστραμμένη Χαλκιδική, κατέκλυσε την Εύβοια, τις Σποράδες και την Πελοπόννησο. Ουσιαστικά η επανάσταση στην Μακεδονία είχε ηττηθεί. Ο Παπάς στο Άγιο Όρος πλέον αντιμετώπιζε την ανοιχτή αντίθεση των μοναχών που ζητούσαν την αποχώρηση του, ώστε να μην καταστραφεί η Αθωνική Πολιτεία από τους επελαύνοντες Τούρκους. Μάλιστα κάποιοι ηγούμενοι Μονών ήρθαν και σε μυστικές διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους για να αφοπλίσουν και να παραδώσουν τον Παπά. Ο τελευταίος ενημερωμένος από τον ηγούμενο Κυριλο της μονής Εσφιγμένου για τις αρνητικές εξελίξεις, αποφάσισε να αποχωρήσει τελικώς από το Άγιο Όρος και ακολουθούμενος από λίγους συντρόφους και πολεμιστές του, να μεταβεί στην Πελοπόννησο για να συνεχίσει τον Αγώνα.
Οι συγκινήσεις και οι αποτυχίες όμως ήταν πολλές για τον Παπά. Πέθανε από καρδιακή προσβολή ευρισκόμενος εν πλω για την Ύδρα, στις 5 Δεκεμβρίου 1821. Κηδεύτηκε μεγαλόπρεπα στην Ύδρα, στην εκκλησία της Υπαπαντής. Η Αθωνική Πολιτεία παραδόθηκε στους Τούρκους και καταστράφηκε οικονομικά λόγω των χρηματικών ποσών που αναγκάστηκε να καταβάλλει (2.500.000 γρόσια), τα περισσότερα προνόμια της καταργήθηκαν, ενώ αναγκάστηκε να εκτρέφει Τουρκική φρουρά κατοχής για πολλά χρόνια.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ-ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ
Η επανάσταση της Χαλκιδικής έληξε οριστικά με την παράδοση του Αγίου Όρους, τον Ιανουάριο του 1822. Αναμφίβολα η εξέγερση στην Μακεδονία δεν είχε οργανωθεί επαρκώς και τα αποτελέσματα της υπήρξαν τραγικά για τους Έλληνες των περιοχών αυτών. Σημαντικός παράγοντας αποτυχίας της εξέγερσης, ήταν και η κοντινή θέση της Χαλκιδικής σε σχέση με την Οθωμανική πρωτεύουσα της Κωνσταντινούπολης και την παρουσία μεγάλων στρατιωτικών μονάδων της Αυτοκρατορίας. Η προσφορά όμως της εξέγερσης της Χαλκιδικής στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε σημαντική (αν όχι καθοριστική). Οι Μακεδόνες επαναστάτες και οι χιλιοι και πλέον μοναχοί του Αγίου Όρους που πήραν τα όπλα επί έξι περίπου μήνες απασχόλησαν μεγάλο αριθμό τουρκικών δυνάμεων. Έτσι δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος για να εδραιωθεί η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο.
Αναμφίβολα η άψογη προσωπικότητα του Εμμανουήλ Παπά δεσπόζει στην Μακεδονική επανάσταση που περιγράψαμε, αποτελώντας ένα υπόδειγμα ανδρείας, συνέπειας, καθήκοντος και πατριωτισμού επίκαιρο για όλες τις εποχές και για όλες τις κοινωνίες.
Τελικώς η επανάσταση του 1821 στην Χαλκιδική και στην Μακεδονία, αποδεικνύει αυτό που θεωρούμε όλοι αυτονόητο, αλλά αμφισβητείται πεισματικά από πολλούς σήμερα:την αδιαμφισβήτητη ενότητα του Ελληνικού Έθνους στην βάση της χριστιανικής θρησκείας και της ανάμνησης της κοινής Βυζαντινής κληρονομιάς, που δεν υπονόμευσε ούτε το σκοτάδι των τεσσάρων αιώνων Οθωμανικής σκλαβιάς.
(Χρόνια πολλά σε όλους. Βρίσκομαι στην Θεσσαλονίκη για τέσσερις μέρες με την Γιάννα Λ. και για τον λόγο αυτό το κεντρικό θέμα που διάλεξα για την σημερινή εορταστική ημέρα, αφορά την Ελληνική επανάσταση στην Μακεδονία και ιδιαίτερα στην Χαλκιδική με τον Εμμανούηλ Παπά. Το κείμενο μου αυτό, το έγραψα προς τιμήν όλων των φίλων μου και του κουμπάρου μου από την Αρναία Χαλκιδικής. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και πάλι σε όλους)
Η επανάσταση του 1821 δεν υπήρξε ένα γεωγραφικά μεμονωμένο γεγονός στην Πελοπόννησο, στην Στερεά Ελλάδα και στα νησιά του Αιγαίου. Αντιθέτως ήταν ένα καθολικό πολιτικό και στρατιωτικό γεγονός που συντάραξε όλη την Βαλκανική χερσόνησο. Σημαντικές επαναστατικές κινήσεις δημιουργήθηκαν τόσο στην Κρήτη, όσο και στην Θεσσαλία, στην Μακεδονία και την Θράκη. Στο παρόν κείμενο μας θα ασχοληθούμε με την εξέγερση των Μακεδόνων το 1821 και την τραγική της κατάληξη.
Η κατάσταση στην Μακεδονία πριν την Επανάσταση
Στην Μακεδονία προεπαναστατικά υπήρχαν 2 μεγάλα αστικά κέντρα που συγκέντρωναν όλη την εμπορική κίνηση και τον πλούτο της περιοχής: φυσικά η Θεσσαλονίκη και οι Σέρρες. Ειδικά μετά την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), η Ελληνική αστική τάξη ενδυναμώθηκε σημαντικά, ιδρύοντας νέους εμπορικούς οίκους (Σκάμπαλη, Παπαθέου, Σαμπουτζή) και επεκτείνοντας τις εμπορικές δραστηριότητες της σε όλη την Μεσόγειο. Η οικονομική αυτή άνοδος επιτάχυνε και την εθναφύπνιση που εκφράστηκε με την ανέγερση εκκλησιών και σχολείων.
Έτσι οι απόστολοι της Φιλικής Εταιρείας (Γιάννης Φαρμάκης, Δημήτριος Ίπατρος) που στάλθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1820, βρήκαν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της κίνησης τους. Αμέσως μυήθηκε στο "μυστικό" σχεδόν όλος ο ανώτατος και κατώτερος κλήρος της Μακεδονίας (μητροπολίτης Σερρών Χρύσανθος, Κοζάνης Βενιαμίν, Άνθιμος Γρεβενών, Ιερόθεος Αγίου Όρους, επίσκοπος Αρδαμερίου Ιγνάτιος κτλ), οι σημαντικοί τοπικοί οπλαρχηγοί Γάτσος και Καρατάσος, καθώς και οι πλούσιοι έμποροι της Θεσσαλονίκης Χρίστος Μενεξές, Γεώργιος Πάικος, Αντώνιος Παπαχρίστου, Κωνσταντίνος Τάττης, ο δάσκαλος Ιώννης Σκανδαλίδης, ο Αναστάσιος Μπουδέλης κτλ. Αλλά και στην Χαλκιδική και ιδιαίτερα στον Πολύγυρο, το κήρυγμα της Φιλικής εταιρείας βρίσκει συμπαραστάτες.
Οι κινήσεις αυτές όμως, κινούν την υποψία στον διοικητή της Μακεδονίας μουτεσελίμη Σερίφ Σεντίκ Γιουσούφ μπέη, έναν σκληρό και βάναυσο άνδρα, με μεγάλες ικανότητες και θέληση. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1820 έχει αντιληφθεί τα σχέδια των Ελλήνων και προετοιμάζεται να τα αντιμετωπίσει. Αυτό φαίνεται από την αλληλογραφία του με όλους τους Τούρκους αξιωματούχους της Μακεδονίας την εποχή εκείνη.
Ο Εμμανουήλ Παπάς Στην Μακεδονία
Ο Εμμανουήλ Παπάς ήταν ένας πλούσιος έμπορος γεννημένος στην Δοβίστα Σερρών το 1772. Οι εμπορικές του δραστηριότητες επεκτείνονταν ως την Βιέννη και την Κωνσταντινούπολη. Μυήθηκε στο μυστικό της Φιλικής Εταιρείας στις 21 Δεκεμβρίου 1919 και ενθουσιάστηκε από την προοπτική της Επανάστασης και της Απελευθέρωσης. Κατέθεσε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό (200.000 δίστηλα τάληρα) από την προσωπική του περιουσία για τους σκοπούς της οργάνωσης και του δόθηκε από τον Υψηλάντη η αρχηγία της εξέγερσης στην Μακεδονία. Αποφασίστηκε η εξέγερση να ξεκινήσει από το Άγιο Όρος που παρουσίαζε δύο βασικά πλεονεκτήματα: την φυσικά οχυρή του θέση και την ευνοϊκή διάθεση των μοναχών και ιερωμένων που πολλοί είχαν ήδη μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία.
Έτσι στις 23 Μαρτίου 1821 ο Εμμανουήλ Παπάς συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του Χατζηπέτρο, φόρτωσε όπλα και πολεμοφόδια σε πλοίο του Λήμνιου Χατζή Βισβίζη και βγήκε στην μονή Εσφιγμένου, της οποίας ο ηγούμενος Ευθύμιος ήταν μυημένος στην Φιλική Εταιρεία. Οι Ψαριανοί ενίσχυσαν την προσπάθεια με 2 πλοία που απέστειλαν, ενώ πολλοί μοναχοί εντάχθηκαν στις γραμμές των επαναστατών. Οι Τούρκοι όμως και κυρίως ο Γιουσούφ μπέης έδρασαν γρήγορα, συλλαμβάνοντας στις Σέρρες και στην Θεσσαλονίκη πολλούς μυημένους στην Φιλική Εταιρεία. Στην Θεσσαλονίκη αιχμαλωτίστηκαν 400 όμηροι, ενώ στις Σέρρες οι Τούρκοι αιχμαλώτισαν 150 Σερραίους πολίτες, βρήκαν όλο τον οπλισμό που προοριζόταν για την εξέγερση, βασάνισαν και φυλάκισαν την γυναίκα του Παπά, ενώ έκαψαν το σπίτι του.
Στον Πολύγυρο όμως οι Έλληνες δεν περίμεναν τα αντίποινα αλλά κινήθηκαν πρώτοι καταλαμβάνοντας το διοικητήριο και σκοτώνοντας 14 Τούρκους στρατιώτες και τον βοεβόδα (διοικητή). Από τον Πολύγυρο η επανάσταση εξαπλώθηκε στα γύρω χωριά όπως και στα χωριά του Λαγκαδα. Τα αντίποινα του Γιουσούφ μπέη στην εξέγερση αυτή, ξέσπασαν στους Έλληνες της Θεσσαλονίκης. Τέσσερις ανώτατοι ιερωμένοι (Κίτρους Μελέτιος κτλ)βρίσκουν μαρτυρικό θάνατο, μαζί με πολλούς προκρίτους των οποίων οι περιουσίες δημεύτηκαν και λεηλατήθηκαν.
Οι ωμότητες αυτές εξαγρίωσαν τους Χριστιανούς που διέδωσαν την Επανάσταση σε όλη την Χαλκιδική. Εν τω μεταξύ ο Παπάς είχε πείσει τους μοναχούς του αγίου Όρους να τον στηρίξουν οικονομικά, ενώ 1.000 περίπου μοναχοί έλαβαν τα όπλα της ελευθερίας. Πενταμελής επιτροπή όλων των μονών αναλαμβάνει την διοίκηση του τόπου και τον οικονομικών και ανακηρύσσει τον Παππά "Αρχηγό και υπερασπιστή της Μακεδονίας". Ο Εμμανουήλ Παππάς κηρύσσει επισήμως την Επανάσταση στα τέλη Μαΐου στις Καρυές, έχοντας στην διάθεση του 4000 ενόπλους. Σύντομα η Επανάσταση είχε διαδοθεί στην χερσόνησο της Κασσάνδρας, στην Ορμύλια, στην Σιθωνία (Νικήτη, Παρθενώνας) και στα Μαντεμοχώρια. Στις αρχές του καλοκαιριού επαναστάτησε και η Θάσος.
Η προοδος του Αγώνα
Οι επαναστάτες ήταν χωρισμένοι σε δύο μεγάλες ομάδες υπό τον Παπά και τον τοπικό οπλαρχηγό Χάψα και αρχικά σημείωσαν κάποιες τοπικές επιτυχίες. Ο Παπάς με τους Μαντεμοχωρίτες και τους μοναχούς του αγίου Όρους που είχαν πάρει τα όπλα, νίκησε τις ασθενείς Τουρκικές δυνάμεις στην Ιερισσό την 1η Ιουνίου 1821, βάδισε ως τον Σταυρό και τελικά κατέλαβε θέσεις στην Ρεντίνα. Οι οπλοφόροι του Καπετάν Χάψα (κυρίως Κασσανδρινοί από την Βάβδο, και τα Βασιλικά) έκαμψαν την αντίσταση των μικρών τουρκικών τοπικών φρουρών πέρασαν την Επανωμή και έφτασαν τρεις ώρες έξω από την Θεσσαλονίκη, σχεδόν κοντά στα τείχη της παλιάς πόλης. Οι Έλληνες όμως ήταν ανοργάνωτοι, άσχημα εξοπλισμένοι, χωρίς έμπειρη στρατιωτική διοίκηση.
Εναντίον του Χάψα εκστράτευσε ο Αχμέτ μπέης από τα Γιαννιτσα με 500 ιππείς που νίκησαν εύκολα τους Έλληνες που παρατάχθηκαν στην πεδιάδα και εκτέθηκαν στο εχθρικό ιππικό. Ο Χάψας πέθανε στην μάχη, ενώ οι επιζώντες υποχώρησαν άτακτα. Ο Μπαιράμ πάσας με μεγάλες δυνάμεις από την Μ. Ασία βρέθηκε στην περιοχή στον δρόμο του για την Πελοπόννησο, και συνεπικουρούμενος από λίγους ένοπλους Εβραίους από την Θεσσαλονίκη, επιτέθηκε στον Παπά στα στενά της Ρεντίνας και τον νίκησε. Παντού οι Έλληνες υποχωρούν προς το Άγιο Όρος και την Κασσάνδρα και οι ακολουθούντες Τούρκοι ρημάζουν και καίνε όλα τα Ελληνικά χωριά και κωμοπόλεις, εξανδραποδίζοντας και σκλαβώνοντας όποιον χριστιανό έβρισκαν.
Οι επαναστάτες πλέον είχαν οχυρωθεί στις χερσονήσους της Κασσάνδρας στην τοποθεσία "Πόρτες" (σημερινή Νέα Ποτίδαια) που είναι το στενότερο σημείο και του Αγίου Όρους στον Πρόβλακα στην γνωστή διώρυγα του Ξέρξη. Οι δύο τοποθεσίες ήταν απόρθητες και οι επιθέσεις του Αχμετ μπέη στις 27 Ιουνίου αποκρούονται προκαλώντας του μεγάλες απώλειες. Τις ακτές επιτηρούσαν δύο ψαριανά πλοία, ένα τοπικό και ένα προερχόμενο από τη Λήμνο. Οι Ψαριανοί κατόρθωσαν να εντοπίσουν δύο τουρκικά πλοία που θα διενεργούσαν αποβατική ενέργεια στην Κασσάνδρα και τα καταδίωξαν. Το ένα από αυτά εξόκειλε στο ακρωτήριο της Συκιάς, στη Σιθωνία. Οι Ψαριανοί το πυρπόλησαν, αφού πρώτα αφαίρεσαν τα πυροβόλα του. Το δεύτερο πλοίο εξόκειλε στις ακτές του Αγίου Όρους. Οι Τούρκοι ναύτες επιχείρησαν να το υπερασπισθούν, αλλά μάταια.
Στους επόμενους δύο μήνες η θέση των Ελλήνων χειροτέρευε, καθώς τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια ελαττώνονταν, ενώ οι Τούρκοι πλησίαζαν συνεχώς τις θέσεις τους με προχώματα. Η Πύλη διορίζει τότε τον ικανότατο Αβδούλ Αμπούδ αρχιστράτηγο των Τούρκων στην Μακεδονία, παρέχοντας του μια μεγάλη στρατιά 14.οοο ανδρών. Αυτός θα επιτεθεί στις 15 Οκτωβρίου με 3000 άνδρες κατά της Κασσάνδρας που την υπερασπίζονται μόνο 450 άνδρες. Η πρώτη αυτή επίθεση θα συντριβεί με μεγάλες Τουρκικές απώλειες. Ο Αβδούλ Αμπούδ θα προσφέρει γενική αμνηστεία στους επαναστάτες υπό τον όρο της άμεσης παράδοσης. Η προσφορά θα απορριφθεί περήφανα από τους Έλληνες. Η δεύτερη επίθεση στις 30 Οκτωβρίου θα διασπάσει τις αραιές γραμμές των Ελλήνων υπερασπιστών. Η Κασσάνδρα θα πέσει στα χέρια των Τούρκων και θα επακολουθήσουν σφαγές Χριστιανών και καταστροφές των περιουσιών τους σε ένα όργιο αίματος και λεηλασίας.
Ένα κύμα προσφύγων Μακεδόνων από την κατεστραμμένη Χαλκιδική, κατέκλυσε την Εύβοια, τις Σποράδες και την Πελοπόννησο. Ουσιαστικά η επανάσταση στην Μακεδονία είχε ηττηθεί. Ο Παπάς στο Άγιο Όρος πλέον αντιμετώπιζε την ανοιχτή αντίθεση των μοναχών που ζητούσαν την αποχώρηση του, ώστε να μην καταστραφεί η Αθωνική Πολιτεία από τους επελαύνοντες Τούρκους. Μάλιστα κάποιοι ηγούμενοι Μονών ήρθαν και σε μυστικές διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους για να αφοπλίσουν και να παραδώσουν τον Παπά. Ο τελευταίος ενημερωμένος από τον ηγούμενο Κυριλο της μονής Εσφιγμένου για τις αρνητικές εξελίξεις, αποφάσισε να αποχωρήσει τελικώς από το Άγιο Όρος και ακολουθούμενος από λίγους συντρόφους και πολεμιστές του, να μεταβεί στην Πελοπόννησο για να συνεχίσει τον Αγώνα.
Οι συγκινήσεις και οι αποτυχίες όμως ήταν πολλές για τον Παπά. Πέθανε από καρδιακή προσβολή ευρισκόμενος εν πλω για την Ύδρα, στις 5 Δεκεμβρίου 1821. Κηδεύτηκε μεγαλόπρεπα στην Ύδρα, στην εκκλησία της Υπαπαντής. Η Αθωνική Πολιτεία παραδόθηκε στους Τούρκους και καταστράφηκε οικονομικά λόγω των χρηματικών ποσών που αναγκάστηκε να καταβάλλει (2.500.000 γρόσια), τα περισσότερα προνόμια της καταργήθηκαν, ενώ αναγκάστηκε να εκτρέφει Τουρκική φρουρά κατοχής για πολλά χρόνια.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ-ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ
Η επανάσταση της Χαλκιδικής έληξε οριστικά με την παράδοση του Αγίου Όρους, τον Ιανουάριο του 1822. Αναμφίβολα η εξέγερση στην Μακεδονία δεν είχε οργανωθεί επαρκώς και τα αποτελέσματα της υπήρξαν τραγικά για τους Έλληνες των περιοχών αυτών. Σημαντικός παράγοντας αποτυχίας της εξέγερσης, ήταν και η κοντινή θέση της Χαλκιδικής σε σχέση με την Οθωμανική πρωτεύουσα της Κωνσταντινούπολης και την παρουσία μεγάλων στρατιωτικών μονάδων της Αυτοκρατορίας. Η προσφορά όμως της εξέγερσης της Χαλκιδικής στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε σημαντική (αν όχι καθοριστική). Οι Μακεδόνες επαναστάτες και οι χιλιοι και πλέον μοναχοί του Αγίου Όρους που πήραν τα όπλα επί έξι περίπου μήνες απασχόλησαν μεγάλο αριθμό τουρκικών δυνάμεων. Έτσι δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος για να εδραιωθεί η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο.
Αναμφίβολα η άψογη προσωπικότητα του Εμμανουήλ Παπά δεσπόζει στην Μακεδονική επανάσταση που περιγράψαμε, αποτελώντας ένα υπόδειγμα ανδρείας, συνέπειας, καθήκοντος και πατριωτισμού επίκαιρο για όλες τις εποχές και για όλες τις κοινωνίες.
Τελικώς η επανάσταση του 1821 στην Χαλκιδική και στην Μακεδονία, αποδεικνύει αυτό που θεωρούμε όλοι αυτονόητο, αλλά αμφισβητείται πεισματικά από πολλούς σήμερα:την αδιαμφισβήτητη ενότητα του Ελληνικού Έθνους στην βάση της χριστιανικής θρησκείας και της ανάμνησης της κοινής Βυζαντινής κληρονομιάς, που δεν υπονόμευσε ούτε το σκοτάδι των τεσσάρων αιώνων Οθωμανικής σκλαβιάς.
Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012
Η ΦΙΓΚΑΡΩ ΓΙΑ ΤΟΝ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ
Ο Μέγας Αλέξανδρος στη Φιγκαρό
Le Figaro, ένθετο
Το Βασίλειο - το Έπος – Ο Μύθος
Ο Αλέξανδρος δεν γεννήθηκε στο πουθενά.
Ψάχνουμε μάταια για τον τάφο του, ξέρουμε όμως πού γεννήθηκε: στην Πέλλα, στο παλάτι του πατέρα του βασιλιά Φιλίππου της Μακεδονίας το 356 π.Χ.
Ο Αλέξανδρος ήταν Μακεδόνας, και το τονίζουμε, αυτό το γεγονός δεν αφορά την μικρή ιστορία η μια μάταιη περιέργεια σχετικά με το τυχαίο της γέννησης.
Υπογραμμίζει ένα βασικό στοιχείο του έπους του.
Με το καθεστώς του –την μοναρχία- τη θέση του, την έκταση του, την ευημερία του, την δημογραφία του, το Βόρειο Βασίλειο ήταν προδιατιθέμενο περισσότερο από κάθε άλλο κρατίδιο του κόσμου των πόλεων, να πραγματοποιήσει γύρω του την ελληνική ενότητα και να παρέχει στο εαυτό του τα μέσα για τις κατακτήσεις.
Η Μακεδονία ήταν, στο περιθώριο της Ελλάδας, η λεωφόρος των εισβολών.
Είχε θυσιάσει πολύ πριν από τον Αλέξανδρο, την ανεξαρτησία των πόλεων της για την ενότητα της διοίκησης χωρίς την οποία η διπλωματία δεν είναι παρά ένα μάταιο ψηλάφισμα, την εμμονή στον πόλεμο, μια πρόκληση ανά πάσα στιγμή.
Πολεμιστής βασιλιάς, δεσπότης κινούμενος από ακόρεστη φιλοδοξία, ο Φίλιππος είχε σφυρηλατήσει, με την φάλαγγα, το στρατιωτικό εργαλείο των νικών του γιου του.
Ο πυκνός πληθυσμός, τα χρυσορυχεία, τα δάση, οι γεωργικές πεδινές εκτάσεις τον είχαν προικίσει με τον πλούτο χωρίς το οποίο δεν υπάρχει κατακτητής.
Ο Αλέξανδρος θα γινόταν ο πιο διάσημος των Ελλήνων.
Και έγινε διότι ήταν Μακεδόνας, και αυτό το παράδοξο προβλημάτισε για πολύ τους ιστορικούς.
Ο άνθρωπος που εκδικήθηκε την πυρκαγιά της Αθήνας από τον Ξέρξη, ο στρατηλάτης που έθεσε τέρμα στη περσική δύναμη γράφοντας (και με ποιο τρόπο!) την τελευταία πράξη της αντιπαράθεσης που είχαν ξεκινήσει οι Μηδικοί πόλεμοι με τον τελικό θρίαμβο των ελληνικών όπλων, κατάστησε αδιαμφισβήτητα την ηγεμονία του στους Έλληνες, εκεί όπου η Αθήνα, η Σπάρτη, η Θήβα είχαν συγκρουστεί για έναν αιώνα, χωρίς ποτέ να κατορθώσουν να επιβάλουν μόνιμα την κυριαρχία τους, ο κατακτητής που είχε εξαπλώσει τον Ελληνισμό στον απόηχο των κατακτήσεων του, από τις ερήμους της Λιβύης προς την πεδιάδα του Ινδού και από τη θάλασσα του Αζόφ στον Περσικό Κόλπο, εξασφαλίζοντας, με τη βοήθεια της Ρώμης, για οκτώ αιώνες, την υπεροχή του ελληνικού πολιτισμού, και επιτρέποντας τον να χαράξει, παρά πέρα, όλη την ευρωπαϊκή ιστορία, αυτός ο άνθρωπος καταγόταν από ένα συνοριακό σκαλοπάτι το οποίο ήταν δύσκολο να παραδεχτούμε ότι ήταν πράγματι μέρος του ελληνικού κόσμου!
Ο Δημοσθένης είχε αποφανθεί σχετικά με αυτό στο Τρίτο Φιλιππικό του, καταγγέλλοντας τον βασιλιά της Μακεδονίας, ότι ήταν άνθρωπος «που όχι μόνο δεν είναι Έλληνας, που δεν έχει τίποτα κοινό με τους Έλληνες, αλλά δεν είναι ούτε αξιότιμος βάρβαρος, ένας άθλιος Μακεδόνας, από μια χώρα όπου δεν θα μπορούσε κανείς να αγοράσει παλαιά ούτε έναν τίμιο δούλο».
Michel De Jaeghere
Διευθυντής της Ένθετης Έκδοσης της Φιγκαρό.
Le Figaro, ένθετο
Το Βασίλειο - το Έπος – Ο Μύθος
Ο Αλέξανδρος δεν γεννήθηκε στο πουθενά.
Ψάχνουμε μάταια για τον τάφο του, ξέρουμε όμως πού γεννήθηκε: στην Πέλλα, στο παλάτι του πατέρα του βασιλιά Φιλίππου της Μακεδονίας το 356 π.Χ.
Ο Αλέξανδρος ήταν Μακεδόνας, και το τονίζουμε, αυτό το γεγονός δεν αφορά την μικρή ιστορία η μια μάταιη περιέργεια σχετικά με το τυχαίο της γέννησης.
Υπογραμμίζει ένα βασικό στοιχείο του έπους του.
Με το καθεστώς του –την μοναρχία- τη θέση του, την έκταση του, την ευημερία του, την δημογραφία του, το Βόρειο Βασίλειο ήταν προδιατιθέμενο περισσότερο από κάθε άλλο κρατίδιο του κόσμου των πόλεων, να πραγματοποιήσει γύρω του την ελληνική ενότητα και να παρέχει στο εαυτό του τα μέσα για τις κατακτήσεις.
Η Μακεδονία ήταν, στο περιθώριο της Ελλάδας, η λεωφόρος των εισβολών.
Είχε θυσιάσει πολύ πριν από τον Αλέξανδρο, την ανεξαρτησία των πόλεων της για την ενότητα της διοίκησης χωρίς την οποία η διπλωματία δεν είναι παρά ένα μάταιο ψηλάφισμα, την εμμονή στον πόλεμο, μια πρόκληση ανά πάσα στιγμή.
Πολεμιστής βασιλιάς, δεσπότης κινούμενος από ακόρεστη φιλοδοξία, ο Φίλιππος είχε σφυρηλατήσει, με την φάλαγγα, το στρατιωτικό εργαλείο των νικών του γιου του.
Ο πυκνός πληθυσμός, τα χρυσορυχεία, τα δάση, οι γεωργικές πεδινές εκτάσεις τον είχαν προικίσει με τον πλούτο χωρίς το οποίο δεν υπάρχει κατακτητής.
Ο Αλέξανδρος θα γινόταν ο πιο διάσημος των Ελλήνων.
Και έγινε διότι ήταν Μακεδόνας, και αυτό το παράδοξο προβλημάτισε για πολύ τους ιστορικούς.
Ο άνθρωπος που εκδικήθηκε την πυρκαγιά της Αθήνας από τον Ξέρξη, ο στρατηλάτης που έθεσε τέρμα στη περσική δύναμη γράφοντας (και με ποιο τρόπο!) την τελευταία πράξη της αντιπαράθεσης που είχαν ξεκινήσει οι Μηδικοί πόλεμοι με τον τελικό θρίαμβο των ελληνικών όπλων, κατάστησε αδιαμφισβήτητα την ηγεμονία του στους Έλληνες, εκεί όπου η Αθήνα, η Σπάρτη, η Θήβα είχαν συγκρουστεί για έναν αιώνα, χωρίς ποτέ να κατορθώσουν να επιβάλουν μόνιμα την κυριαρχία τους, ο κατακτητής που είχε εξαπλώσει τον Ελληνισμό στον απόηχο των κατακτήσεων του, από τις ερήμους της Λιβύης προς την πεδιάδα του Ινδού και από τη θάλασσα του Αζόφ στον Περσικό Κόλπο, εξασφαλίζοντας, με τη βοήθεια της Ρώμης, για οκτώ αιώνες, την υπεροχή του ελληνικού πολιτισμού, και επιτρέποντας τον να χαράξει, παρά πέρα, όλη την ευρωπαϊκή ιστορία, αυτός ο άνθρωπος καταγόταν από ένα συνοριακό σκαλοπάτι το οποίο ήταν δύσκολο να παραδεχτούμε ότι ήταν πράγματι μέρος του ελληνικού κόσμου!
Ο Δημοσθένης είχε αποφανθεί σχετικά με αυτό στο Τρίτο Φιλιππικό του, καταγγέλλοντας τον βασιλιά της Μακεδονίας, ότι ήταν άνθρωπος «που όχι μόνο δεν είναι Έλληνας, που δεν έχει τίποτα κοινό με τους Έλληνες, αλλά δεν είναι ούτε αξιότιμος βάρβαρος, ένας άθλιος Μακεδόνας, από μια χώρα όπου δεν θα μπορούσε κανείς να αγοράσει παλαιά ούτε έναν τίμιο δούλο».
Michel De Jaeghere
Διευθυντής της Ένθετης Έκδοσης της Φιγκαρό.
Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2012
Μέγας Αλέξανδρος - Κατακτώντας τον άνθρωπο
Μέγας Αλέξανδρος - Κατακτώντας τον άνθρωπο
Ο μυθικός κατακτητής, ο Αλέξανδρος ο Μέγας
Για μοναδική και τελευταία φορά, επιχείρησε να ανακουφίσει, με μια προσπάθεια ηρωισμού και μεγαλοφυΐας, τον άνθρωπο.
Μυημένος, όπως ο πατέρας του Φίλλιπος, στα μυστήρια της Σαμοθράκης.
Και της μητέρας του, Ολυμπίας, ιέρεια στα Καβύρια μυστήρια,(της Σαμοθράκης), αναδείχτηκε, πνευματικό παιδί, περισσότερο, του Ορφέα, παρά του δασκάλου του, Αριστοτέλη.
Αναμφίβολα, ο Αχιλλέας αυτός, της Μακεδονίας, που ρίχτηκε, με μια χούφτα Έλληνες, στα βάθη της Ασίας, για να φτάσει μέχρι τις Ινδίες.
Ονειρεύτηκε, μια παγκόσμια αυτοκρατορία, αλλά όχι, με τον τρόπο του Καίσαρα, με την καταπίεση, των λαών και τη συντριβή, της ελευθερίας τους.
Όπως, επιχείρησαν και επιχειρούν ακόμα και σήμερα, άλλοι λαοί, όπως πχ η παγκοσμιοποίηση που επιχειρεί η νέα τάξη πραγμάτων στην εποχή μας.
Η μεγάλη ιδέα του Αλέξανδρου, ήταν η συμφιλίωση, της Ασίας και της Ευρώπης, μέσα, από μια σύνθεση, θρησκειών, που θα στηριζόταν, στη αυθεντία της επιστήμης και την ελευθερία του λόγου.
Ξεκινώντας, με τη σκέψη αυτή, τίμησε την επιστήμη, του Αριστοτέλη και την Αθήνα
Σαν νέος Διόνυσος, το σπαθί του Αλέξανδρου, ήταν η τελευταία αναλαμπή, της Ελλάδας.
Που φώτισε, την ανατολή και τη δύση, για να εξημέρωση και να εκπολιτίσει τους λαούς της
Δυστυχώς, ο γιος του Φιλλίπου, πέθανε – (ή δηλητηριάστηκε κατά νεότερες εκδοχές) μέσα στο μεθύσι της νίκης και του ονείρου, αφήνοντας, τα κομμάτια της πελώριας αυτοκρατορίας του, στους άπληστους, στρατηγούς, να την κατασπαράξουν.
Η σκέψη του όμως, δεν πέθανε, ίδρυσε, τις αρχαίες πόλεις, της Αλεξάνδρειας, που στα πνευματικά, πολιτιστικά κέντρα, έμελλε, να συγχωνευτεί η ανατολική φιλοσοφία, ο ελληνισμός, ο ιουδαϊσμός μαζί με τον αιγυπτιακό, εσωτερισμό, προετοιμάζοντας, γόνιμο έδαφος, περιμένοντας τον ερχομό και το Λόγο, του θεανθρώπου Χριστού.
Την ώρα, που οι λαοί έβλεπαν τα Δίδυμα αστέρια, του Απόλλωνα και της Αθηνάς, να δύουν, ένα άλλο, ανησυχητικό σημάδι, άρχισε να φαίνεται, στο στερέωμα.
Η Ρωμαϊκή λύκαινα
Η καταγωγή των Ρωμαίων, ήταν η συνωμοσία, μιας άπληστης ολιγαρχίας, στο όνομα της, βάναυσης δύναμης.
Ήταν, η καταπίεση της ανθρώπινης διανόησης, της θρησκείας, της επιστήμης και της τέχνης.
Από τη θεοποιημένη, πολιτική εξουσία (πληγές που συνεχίζονται μέχρι σήμερα) με άλλα λόγια, το αντίθετο της αλήθειας, ολόκληρη, η Ρωμαϊκή ιστορία, είναι ένα άδικο συμβόλαιο, για τον άνθρωπο.
Η χάλκινη λύκαινα, με ορθωμένο τρίχωμα, ανασηκώνει, το ύαινας κεφάλι της, προς το Καπιτώλιο.
Η Ρώμη, έγινε λέαινα Ύδρα, που κατάπινε τους λαούς της οικουμένης, μαζί με τους θεούς τους.
Όπως ο Καίσαρας, καταπίνει όλες τις εξουσίες, δε θέλει, να είναι μόνο αυτοκράτορας, αλλά μετά την μάχη της Μούνδας, ανακηρύσσετε και Θεός
Μέσα στον Κουρίνιο Ναό του, με όμιλο ιερέων, που φέρουν το όνομα του, (λέγονται Ιουλιανοί ιερείς) περιφέρεται, στη γνωστή εξουσία της οικουμένης, θυμίζοντας, στους λαούς, τις εποχές του μεγαλείου του.
Σε αντιπαράθεση, με το μεγάλο στρατηλάτη, το Μέγα Αλέξανδρο, που ξεκίνησε να φωτίσει, να εκπολιτίσει και να ενώσει τους λαούς της οικουμένης
Ο μυθικός κατακτητής, ο Αλέξανδρος ο Μέγας
Για μοναδική και τελευταία φορά, επιχείρησε να ανακουφίσει, με μια προσπάθεια ηρωισμού και μεγαλοφυΐας, τον άνθρωπο.
Μυημένος, όπως ο πατέρας του Φίλλιπος, στα μυστήρια της Σαμοθράκης.
Και της μητέρας του, Ολυμπίας, ιέρεια στα Καβύρια μυστήρια,(της Σαμοθράκης), αναδείχτηκε, πνευματικό παιδί, περισσότερο, του Ορφέα, παρά του δασκάλου του, Αριστοτέλη.
Αναμφίβολα, ο Αχιλλέας αυτός, της Μακεδονίας, που ρίχτηκε, με μια χούφτα Έλληνες, στα βάθη της Ασίας, για να φτάσει μέχρι τις Ινδίες.
Ονειρεύτηκε, μια παγκόσμια αυτοκρατορία, αλλά όχι, με τον τρόπο του Καίσαρα, με την καταπίεση, των λαών και τη συντριβή, της ελευθερίας τους.
Όπως, επιχείρησαν και επιχειρούν ακόμα και σήμερα, άλλοι λαοί, όπως πχ η παγκοσμιοποίηση που επιχειρεί η νέα τάξη πραγμάτων στην εποχή μας.
Η μεγάλη ιδέα του Αλέξανδρου, ήταν η συμφιλίωση, της Ασίας και της Ευρώπης, μέσα, από μια σύνθεση, θρησκειών, που θα στηριζόταν, στη αυθεντία της επιστήμης και την ελευθερία του λόγου.
Ξεκινώντας, με τη σκέψη αυτή, τίμησε την επιστήμη, του Αριστοτέλη και την Αθήνα
Σαν νέος Διόνυσος, το σπαθί του Αλέξανδρου, ήταν η τελευταία αναλαμπή, της Ελλάδας.
Που φώτισε, την ανατολή και τη δύση, για να εξημέρωση και να εκπολιτίσει τους λαούς της
Δυστυχώς, ο γιος του Φιλλίπου, πέθανε – (ή δηλητηριάστηκε κατά νεότερες εκδοχές) μέσα στο μεθύσι της νίκης και του ονείρου, αφήνοντας, τα κομμάτια της πελώριας αυτοκρατορίας του, στους άπληστους, στρατηγούς, να την κατασπαράξουν.
Η σκέψη του όμως, δεν πέθανε, ίδρυσε, τις αρχαίες πόλεις, της Αλεξάνδρειας, που στα πνευματικά, πολιτιστικά κέντρα, έμελλε, να συγχωνευτεί η ανατολική φιλοσοφία, ο ελληνισμός, ο ιουδαϊσμός μαζί με τον αιγυπτιακό, εσωτερισμό, προετοιμάζοντας, γόνιμο έδαφος, περιμένοντας τον ερχομό και το Λόγο, του θεανθρώπου Χριστού.
Την ώρα, που οι λαοί έβλεπαν τα Δίδυμα αστέρια, του Απόλλωνα και της Αθηνάς, να δύουν, ένα άλλο, ανησυχητικό σημάδι, άρχισε να φαίνεται, στο στερέωμα.
Η Ρωμαϊκή λύκαινα
Η καταγωγή των Ρωμαίων, ήταν η συνωμοσία, μιας άπληστης ολιγαρχίας, στο όνομα της, βάναυσης δύναμης.
Ήταν, η καταπίεση της ανθρώπινης διανόησης, της θρησκείας, της επιστήμης και της τέχνης.
Από τη θεοποιημένη, πολιτική εξουσία (πληγές που συνεχίζονται μέχρι σήμερα) με άλλα λόγια, το αντίθετο της αλήθειας, ολόκληρη, η Ρωμαϊκή ιστορία, είναι ένα άδικο συμβόλαιο, για τον άνθρωπο.
Η χάλκινη λύκαινα, με ορθωμένο τρίχωμα, ανασηκώνει, το ύαινας κεφάλι της, προς το Καπιτώλιο.
Η Ρώμη, έγινε λέαινα Ύδρα, που κατάπινε τους λαούς της οικουμένης, μαζί με τους θεούς τους.
Όπως ο Καίσαρας, καταπίνει όλες τις εξουσίες, δε θέλει, να είναι μόνο αυτοκράτορας, αλλά μετά την μάχη της Μούνδας, ανακηρύσσετε και Θεός
Μέσα στον Κουρίνιο Ναό του, με όμιλο ιερέων, που φέρουν το όνομα του, (λέγονται Ιουλιανοί ιερείς) περιφέρεται, στη γνωστή εξουσία της οικουμένης, θυμίζοντας, στους λαούς, τις εποχές του μεγαλείου του.
Σε αντιπαράθεση, με το μεγάλο στρατηλάτη, το Μέγα Αλέξανδρο, που ξεκίνησε να φωτίσει, να εκπολιτίσει και να ενώσει τους λαούς της οικουμένης
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)